You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
íàì, òºðèéí áàéãóóëëàãóóä äàõü õ¿íä ñóðòàëòàé òýìöýõ, òýäãýýðèéí<br />
àæëûã ñàéæðóóëàõ áîëîí øèíý õóóëü ä¿ðìèéã áèåë¿¿ëýõýä ÷óõàë ¿¿ðýã<br />
ã¿éöýòãýæýý.<br />
ÀÇÃ-ààñ óëñ òºðèéí ñàëáàðò àâ÷ õýðýãæ¿¿ëñýí íýí ÷óõàë àðãà õýìæýý áîë<br />
Ìîíãîë óëñûí òóñãààð òîãòíîë, ¿íäýñíèé õóâüñãàëûí ÿëàëòûã áýõæ¿¿ëýõ<br />
áàòàëãàà áîëñîí ÀÆÖ-èéã öààøèä ºðãºæ¿¿ëýí çîõèîí áàéãóóëàõ ÿâäàë<br />
áàéëàà. Ìîíãîë îðíû ýäèéí çàñãèéí õ¿÷ áîëîëöîîíä çîõèöóóëñàí “öººí<br />
òîîíû õ¿÷èðõýã öýðýã”-òýé áàéõ çàð÷ìûã áàðèìòëàí, ÀÆÖ-èéã åâðîïûí,<br />
ò¿¿íèé äîòîð ÇÎÓ-ûí óëààí öýðãèéí áàéãóóëàëòûí îíîë, æèøèãò òóëãóóðëàí<br />
á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûí õóâüä ººð÷ëºí çîõèîí áàéãóóëàõ àæëûã ýõëýâ.<br />
Öýðãèéí øèíý÷ëýë íü àíãè, õîðîîäûã áàéãóóëàõ, îðîí òîîã íýìýõ, çýâñýã<br />
õýðýãñëèéã ñàéæðóóëàõ, öýðãèéí àëáàí õààã÷äûí óëñ òºðèéí áà áàéëäààíû<br />
áýëòãýëèéã ñàéæðóóëàõ çýðýã îëîí àñóóäëûã õàìðàí õýðýãææýý. 1924 îí<br />
áîëîõîä Ìîíãîë àðäûí öýðýã íü òºâèéí áà õÿçãààðûí ãýñýí õî¸ð ¿íäñýí<br />
õýñãýýñ á¿ðäýæ, èõ áóó, ïóëåì¸ò áóó, óóðûí òýðýãíèé õîðîî, õîëáîîíû ñàëàà,<br />
Äàðãûí ñóðãóóëü, õàðèëöàí íýâòðýëöýõ ñóðãóóëüòàé áîëñîí áàéâ. Ò¿¿í÷ëýí<br />
ÌÀÖ-èéí äýýä óäèðäàõ áàéãóóëàãà-Á¿õ öýðãèéí çºâëºëèéí á¿ðýëäýõ¿¿íä<br />
Äîòîîäûã õàìãààëàõ ãàçàð, Ñóðãàí áîëîâñðóóëàõ õýëòýñ, Ãàäààä òàãíóóëûí<br />
õýëòýñ, Ãààëèéí õîðîî, Öàãäààãèéí àëáà, Ýìíýëãèéí õîðîî õàðúÿàëàãäàæ<br />
áàéâ. Äýýðõ àðãà õýìæýýí¿¿ä íü òóñ îðîíä àðä÷èëñàí á¿ãä íàéðàìäàõ óëñûã<br />
òóíõàãëàõ áýëòãýëèéã óëñ òºðèéí àìüäðàëûí õ¿ðýýíä õàíãàñàí ãîë õ¿÷èí<br />
ç¿éë áîëîâ.<br />
Ìîíãîëä ¿íäýñíèé àðä÷èëñàí õóâüñãàë ÿëæ, ººð÷ëºëò øèíý÷ëýëòèéã<br />
ýõëýõ òóõàéí ¿åä òóñ îðíû ýäèéí çàñàã òóéëûí õ¿íä áàéâ.Òóñãààð òîãòíîëûí<br />
îí æèë¿¿äýä ýõýëñýí çàðèì íýãýí øèíý÷ëýë óëñûí ýäèéí çàñãèéã ººä òàòàõ<br />
õýìæýýíä õ¿ð÷ õýðýãæèæ ÷àäààã¿é áàéñíûã çàëãàí ãàìèí, öàãààíòàí Ìîíãîë<br />
îðíûã ýçýðõýí àâñíààð ýäèéí çàñãèéí àñàð èõ íººöºº àëäæýý. Á¿ðýí áóñ<br />
ìýäýýãýýð ãàìèí, öàãààíòíóóä òóñ îðíû ¿íäýñíèé áàÿëàã áîëñîí ìàë ñ¿ðãýýñ<br />
330000-ûã äýýðýìäýí àâ÷, 371 óëñûí ñàíã õîîñëîí, àðä îëíûã àìèí òýæýýëýýñ<br />
íü ñàëãàñàí áàéâ.<br />
Ýíý íü ÀÇÃ-ûí ºìíº óëñûí ýäèéí çàñãèéã ñýðãýýõ õ¿íäõýí çîðèëòûã<br />
äýâø¿¿ëýâ. Àðäûí Çàñãèéí ãàçðààñ ÿâóóëàõ ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî íü îëîí<br />
¿åèéí óëàìæëàëò àæ àõóéã îãöîì ººð÷ëºõã¿éãýýð ºì÷èéí á¿õ õýëáýðèéã<br />
àäèë òýãø õºãæ¿¿ëæ, ýäèéí çàñãèéí òàëààð àëü íýãýí õ¿÷èðõýã óëñààñ õàðààò<br />
áîëîõîîñ ñýðýìæëýí, äýëõèéí îëîí îðîíòîé ýâèéã ñàõèí òýãø ýðõèéí ¿íäñýí<br />
äýýð õàðèëöàí àøèãòàé õóäàëäàà õèéõ, ýäèéí çàñãèéí õàðèëöàà òîãòîîõîä<br />
÷èãëýõ ¸ñòîé õýìýýí øèíý òºðèéí óäèðäàã÷èä ¿çýæ áàéëàà.<br />
Ìîíãîë óëñûí ýäèéí çàñãèéã õºãæ¿¿ëýõ ¿íäñýí ÷èãëýëèéã áîëîâñðóóëàõ<br />
àæèë 1922 îíä ýõýëæ, Çàñãèéí ãàçðûí øèéäâýðýýð “Ýäèéí çàñãèéí áîäëîãî<br />
áîëîâñðóóëàõ êîìèññ”-ûã Á.Öýðýíäîðæ, Æ.Öýâýýí, Î.Æàìúÿí íàðûí<br />
á¿ðýëäýõ¿¿íòýéãýýð áàéãóóëàâ. Òóñ êîìèññûí áîëîâñðóóëñàí “Ýäèéí çàñãèéí<br />
¿íäñýí áîäëîãî” õýìýýõ áàðèìò áè÷ãèéã 1923 îíû 7 äóãààð ñàðûí 24-íèé<br />
371<br />
Ò¿¿õèéí õ¿ðýýëýíãèéí ãàð áè÷ìýëèéí ñàí. Ô-3. ò-1. õí-76. õóóäàñ-661.<br />
244
Change language