Clausewitz-savas-uzerine

alacak þekilde geniþletmekle yine de isabetli bir iþ yapmýþ olurdu.
Salt bu görüþün önemini belirtmekle, sadece maddi kuvvet
iliþkilerini kabul edenleri peþin olarak suçlamýþ ve mahkumiyetlerini
tescil etmiþ olurdu.
Kaldý ki, bütün öbür sözde kurallar da, teorinin manevi nicelikleri
konusunun dýþýnda býrakmaya hakký [sayfa 215] olmadýðýný
göstermeye yeter: çünkü maddi güçlerin etkileri manevi güçlerin
etkileriyle tamamen kaynaþmýþ durumdadýr, ve bunlarý bir maden
alaþýmý gibi kimyasal bir iþlemle ayýrmaya imkan yoktur. Maddi
güçlere iliþkin tüm kurallarda, teori manevi niceliklerin payý üzerinde
durmak zorundadýr; yoksa, kimi zaman fazla çekingen ve
sýnýrlý, kimi zaman fazla dogmatik ve ölçüsüz, kategorik hükümler
formüle etmekten öteye gidemez. En yavan ve basmakalýp teoriler
bile, bilmeyerek de olsa bu manevi alandan içeri girmiþlerdir; çünkü,
örneðin bir zaferin etkileri hiç bir zaman, manevi izlenimler
dikkate alýnmadan tam olarak izah edilemez. Bu kitapta ele alacaðýmýz
konularýn çoðu, bu yüzden, yarý yarýya maddi, yarý yarýya
manevi neden ve sonuçlardan oluþmuþtur. Hatta diyebiliriz ki, maddi
nedenler ve sonuçlarý silahýn aðaçtan yapýlmýþ kabzasýna benzetecek
olursak, manevi nedenler ve sonuçlar asil bir madenden
yapýlmýþ o göz kamaþtýrýcý silahýn kendisidir.
Manevi niteliklerin deðerini ve çoðu zaman inanýlmaz etkilerini
en iyi tarih gösterir bize. Bir komutanýn tarihten alacaðý en
büyük, en soylu, en katýksýz ders de budur. Bu vesile ile þunu da
belirtelim ki, beyinde meyvelerini verecek olan akýl ve bilginin tohumlarý,
þahitli ispatlý anlatýmlardan, kritik çözümlemelerden ve
bilgece yazýlmýþ kitaplardan çok, duygular, genel izlenimler ve göz
kamaþtýrýcý sezgi parýltýlarý ile ekilir.
Ýsteseydik savaþtaki en önemli manevi olgularý gözden geçirebilir,
çalýþkan ve titiz bir profesör gibi bunlarýn iyi ya da kötü yanlarýný
teker teker belirtmeye çalýþabilirdik. akat böyle bir yöntem
insaný kolayca basmakalýp þeyler söylemeye, ahkam kesmeye götürebilir;
ve insan gerçek bir araþtýrma ruhu içinde çalýþacak yerde,
farkýna varmadan herkesin bildiði þeyleri anlatmaya baþlar. Onun
için biz burada, eksik kalmak pahasýna dahi olsa, sadece en önemli
meseleleri ele almak, konunun genel önemini belirtmek ve bu kitapta
ileri sürülen düþüncelerin esprisine iþaret etmekle yetineceðiz.
[sayfa 216]
Clausewitz
Savaþ Üzerine
159