Clausewitz-savas-uzerine

azý hallerde mevcut olmayabilen belirli bir manevi güçtür: bu
itibarla, bir araç gibi, etkisi deðerlendirilebilir, kuvveti ölçülebilir.
Savaþkanlýðý böylece niteledikten sonra, þimdi de etkilerini
ve bu erdemleri kazanmanýn yollarýný belirtmeye çalýþalým. [sayfa 220]
Komutanýn dehasý savaþýn tümü için ne ise, ordunun savaþkanlýðý
savaþýn parçalarý için odur. Komutan savaþýn ayrý ayrý parçalarýný
deðil, ancak tümünü yönetebilir ve parçalarý yönetemediði
yerde askerlik ruhu onun yerini tutabilmelidir. Komutan þöhretinden
ve üstün niteliklerinden ötürü seçilmiþtir, büyük kitlelerin en seçkin
liderleri ise dikkatli bir taramadan, kýlý kýrk yaran bir elemeden
sonra seçilirler. akat rütbeler hiyerarþisinden aþaðýya doðru inildikçe
bu ince eleme azalýr, ve bu yüzden kiþisel istidatlara daha az
güvenilebilir. Ýþte bu sakýncayý ordunun savaþkanlýðý telafi edebilmelidir.
Savaþa hazýr bir milletin doðal nitelikleri: yani yiðitlik, ustalýk,
dayanýklýlýk ve coþku bu rolü oynarlar. Bu nitelikler askerlik
ruhunun yerini tutabileceði gibi, bunun tersi de olabilir. Bundan þu
sonuçlarý çýkarabiliriz:
1) Askeri meziyet veya savaþkanlýk sadece sürekli ordulara
özgü bir haslettir, ve ona en çok bu ordularýn ihtiyacý vardýr. Bir
kitle ayaklanmasý veya savaþ halinde, daha çabuk geliþen doðal
nitelikler savaþkanlýðýn yerini tutar.
2) Muvazzaf ordulara karþý çarpýþan muvazzaf ordular,
silahlanmýþ bir millete karþý savaþan muvazzaf ordulara oranla bu
meziyetten daha kolay müstaðni kalabilirler, çünkü bu halde birlikler
daha daðýlmýþ ve kendi baþlarýna terk edilmiþ durumdadýrlar.
Ordu bir noktada toplanabiliyorsa, komutanýn dehasý daha büyük
bir rol oynar ve ordunun moralindeki noksaný telafi eder. Genel
olarak denilebilir ki, savaþ sahnesi ve diðer koþullar savaþý daha
karýþýk bir hale soktuðu ve kuvvetleri daðýttýðý ölçüde, askeri meziyet
veya savaþkanlýk daha zorunlu hale gelecektir.
Bu gerçeklerden alýnacak tek ders þudur: eðer bir ordu bu
meziyetten yoksunsa, savaþý mümkün olduðu kadar sade bir þekilde
örgütlemeye çalýþmak veya sistemin baþka bir noktasýný güçlendirmek,
dikkatimizi baþka bir noktaya teksif etmek, ve muvazzaf bir
ordudan sýrf [sayfa 221] muvazzaf bir ordudur diye, ancak gerçek gücünün
gösterebileceði harikalarý beklememek gerekir.
Demek oluyor ki, savaþkanlýk savaþ halindeki ordunun en
önemli manevi güçlerinin birini teþkil eder, ve bu güç eksik oldu-
Clausewitz
Savaþ Üzerine
163