Clausewitz-savas-uzerine

ir þey deðildir. Gözüpek bir milletin içinden çýkan ve atýlganlýk ruhu
durmadan beslenen bir ordu ile yapýlabilecek þeyler, bu meziyetten
nasibi olmayan bir ordu ile yapýlabilecek þeylerin kat kat
üstündedir. Onun içindir ki, atýlganlýðý yalnýz komutanýn deðil, ayný
zamanda ordunun bir meziyeti olarak göstermeyi uygun bulduk.
Yoksa asýl konumuz komutanýn gözüpekliðidir. akat bu hususta
söyleyecek pek fazla bir þeyimiz [sayfa 226] kalmadý, çünkü niteliklerini
genel olarak elimizden geldiðince belirtmiþ bulunuyoruz.
Komuta kademeleri yükseldikçe, akla, zekaya ve kavrayýþa
düþen pay çoðalýr ve bir mizaç özeliliði olan gözüpeklik ikinci plana
itilmiþ olur. Bu yüzden ona en yüksek mevkilerde çok seyrek
raslarýz. akat rasladýðýmýz zaman da hayranlýðýmýz bir kat daha
artar. Zekanýn hükmettiði bir atýlganlýk kahramanýnýn damgasýdýr.
Bu atýlganlýk, eþyanýn tabiatýna aykýrý cüretli eylemlere giriþmek,
olasýlýk yasalarýna meydan okumak deðildir. Aksine, dehanýn güçlü
bir sezginin yýldýrým hýzýyla yaptýðý hesabý destekleyen bir cürettir.
Atýlganlýk akýl ve kavrayýþa kanat takar, bu kanatlarla çok daha
yükseklere uçmak, olaylara çok daha geniþ bir görüþ açýsýndan
bakmak ve hemen hemen hiç aldanmadan doðru karara varmak
mümkün olur. Yalnýz þunu da unutmamak gerekir ki, amaç ne
kadar büyükse, bu amaca ulaþmayý engelleyen tehlikeler de o kadar
büyüktür. Sýradan bir insan, büsbütün zayýf ve kararsýz olmamak
þartýyla, olaylarý bizzat yaþamadan karar vermenin mümkün
olduðu ölçüde, tehlike ve sorumluluklardan uzak, odasýnda
düþünüp çalýþarak doðru bir karara varabilir. akat kendisini tehlikeler
ve sorumluluklarla kuþatýlmýþ görünce, muhakeme yeteneðini
kaybeder; baþkalarý bu konuda kendisine yardýmcý olsalar bile,
karar verme gücünü bulamaz kendinde, çünkü bu hususta ona
kimse yardým edemez.
Bu itibarla, atýlganlýktan yoksun mükemmel bir komutan
tasavvur edilemeyeceðini sanýyoruz; yani bir kimse, doðuþtan, bu
mesleðin ilk þartý saydýðýmýz böyle bir manevi güce sahip deðilse
hiç bir zaman iyi bir komutan olamaz. Ýkinci sorun, hayat þartlarý
ve eðitimle geliþen ve deðiþen bu tanrý vergisi kuvvetten, insan bir
kez bu yüksek mevkie eriþtikten sonra geriye ne kaldýðýdýr. Bu
kuvvet yerinde durduðu, zaafa uðramadýðý sürece, deha kanatlanýr
ve çok yükseklere uçar. Göze alýnan tehlike gittikçe büyür, fakat
ulaþýlmak istenilen amaç da ayný ölçüde büyür. Atýlganlýk gücünü
168 Clausewitz
Savaþ Üzerine