Clausewitz-savas-uzerine

yerini tuttuðu biraz daha sert ve enerjik bir müzakere biçimi de
diyebilirsiniz. En hýrslý olanlarýn bile amacý, barýþ görüþmelerinde
koz olarak kullanabilecekleri birkaç küçük avantaj kazanmaktan
ileri gitmezdi.
Savaþýn bu cýlýz ve sýnýrlý biçimi, yukarda söylediðimiz gibi,
dayandýðý dar tabanýn sonucuydu. Gustaf Adolf, XII. Charles ve Büyük
rederik gibi seçkin komutan ve krallarýn, kendileri kadar seçkin
ordularýn baþýnda, olaylarýn genel düzeyinin çok daha üstüne
çýkamamýþlar ve ölçülü sonuçlarla yetinmek zorunda kalmýþlar ise,
bunun nedenini Avrupa’daki güçler dengesinde aramak gerekir.
Eskiden bir sürü küçük Devletlerin içinden bir tanesinin birdenbire
büyümemesi için, yakýnlýk, temaslar, aile baðlarý, þahsi dostluklar
gibi dolaysýz ve doðal çýkarlar sayesinde elde edilen þeyler, Devletlerin
büyüdüðü ve merkezlerinin birbirinden uzaklaþtýðý bugünkü
dönemde diplomasi sanatýnýn daha ince ve ustalýklý bir þekilde
kullanýlmasýyla elde edilmektedir. Politik çýkarlar, sempatiler ve
anti-patiler ince bir sistem halinde geliþmiþtir. Bunun sonucu olarak
ortaya öyle bir durum çýkmýþtýr ki, Avrupa’da bir top atýþý iþitilmeye
görsün, bütün hükümetler hemen olup bitenlerle ilgilenmeye
baþlarlar.
Bu itibarla, dünyaya gelecek yeni bir Ýskender iyi bir kýlýcýn
yanýsýra ayrýca kuvvetli bir kaleme sahip olmak zorundadýr; ve bu
takdirde bile, fetihlerinde çok ileri gidebileceði þüphelidir.
akat XIV. Louis, Avrupa’daki kuvvetler dengesini bozmaya
çalýþtýðý, ve daha XVII. yüzyýlýn sonlarýnda kendisine karþý beslenilen
düþmanlýk duygularýný umursamayacak bir noktaya ulaþtýðý halde,
savaþlarý týpký eski savaþlar gibiydi ve kullandýðý yöntemlerin
geleneksel yöntemlerden [sayfa 297] hiç bir farký yoktu; ordusu kuþkusuz
Avrupa’nýn en büyük ve en zengin hükümdarýnýn ordusu
olduðu halde, niteliði bakýmýndan öteki ordulardan tamamen farksýzdý.
Tatarlarda, eski Asya halklarýnda ve hatta Orta çaðlarda o
kadar büyük bir rol oynayan yaðma ve talanlar artýk zamanýn ruhuna
uymuyordu. Bunlara haklý olarak gereksiz bir barbarlýk gözüyle
bakýlýyor, misillemeler davet edebileceði, ve düþmanýn hükümetinden
çok halkýna zarar verdiði, bu itibarla uluslarý uygarlýk yolunda
yüzyýllarca geri býrakmaktan baþka hiç bir iþe yaramadýðý ileri
sürülüyordu. Bu itibarla savaþ gittikçe daha geniþ ölçüde, hem
226 Clausewitz
Savaþ Üzerine