Clausewitz-savas-uzerine

araçlarý hem de amacý bakýmýndan, salt orduya dayanmaya baþladý.
Ordu, kaleleri ve hazýrlanmýþ müstahkem mevkileri ile, Devlet içinde
Devlet oldu ve savaþ unsurunu giderek bünyesinde eritti. Tüm
Avrupa bu geliþme karþýsýnda seviniyor ve onu ilerleme ruhunun
bir neticesi sayýyordu. Bu yanlýþ bir yargýydý, çünkü insan aklýnýn
ilerlemesi hiç bir zaman abes bir sonuca, örneðin iki kere ikinin
beþ ettiði sonucuna yol açamaz; fakat deðiþikliðin halk için yararlý
bir etkisi oldu. Yalnýz þu da yadsýnamaz ki, savaþ bu sayede daha
geniþ ölçüde bir hükümet iþi haline geldi ve halkýn çýkarlarýndan
daha da uzaklaþtý. Saldýrýya geçen Devletin savaþ planý bu dönemde
genellikle düþman eyaletlerinden bir kaçýný iþgal etmekten ibaretti;
savunmada kalan tarafýn planý ise düþmanýn kalelerinden
birini eline geçirmek ya da kendi kalelerinden birinin düþman eline
geçirmesine engel olmaktý. Ancak bu amaçlara ulaþmak için
muharebe kaçýnýlmaz hale geldiði zamandý ki, muharebe istenir
ve verilirdi. Kesin bir zorunluluk olmadýkça., sýrf bir zafer kazanmak
için, þan olsun diye muharebe veren komutana fazla cüretkar
gözüyle bakýlýrdý. Genellikle sefer bir kuþatmadan sonra, ya da,
çok hareketli bir seferse, en çok iki kuþatmadan sonra sona ererdi;
bundan sonra ordular kýþý geçirmek için konaklarlar ve bu zorunlu
sayýlýrdý. Konaklama sýrasýnda, taraflardan hiç biri diðerinin kötü
korunma tedbirlerinden yararlanamaz, aralarýndaki her türlü iliþki
kesilirdi. Kýþ konaklamalarý, belirli bir [sayfa 298] sefer boyunca giriþilebilecek
harekâta kesin bir sýnýr çizerlerdi.
Karþý karþýya gelen kuvvetler eþit olurlar, ya da saldýran tarafýn
açýkça daha zayýf olduðu meydana çýkarsa, ne muharebe ne
de kuþatma olur, seferin tüm harekâtý belirli mevzilerin ve cephaneliklerin
muhafazasý ve ülkenin bazý bölgelerinin düzenli bir þekilde
yaðma edilmesi etrafýnda dönerdi.
Savaþ bütün uluslarca bu tarzda yürütüldüðü, ve gücünün
doðal sýnýrlarý bu kadar yakýn ve açýk olduðu sürece, kimse bunda
bir fevkaladelik görmüyordu. Aksine, herkes durumdan memnun
görünüyor, ve XVIII. yüzyýlda savaþ sanatýna yönelen eleþtiri, baþlangýcýný
ve sonunu fazla önemsemeden daha ziyade ayrýntýlar
üzerinde duruyordu. Böylece her þeyde bir büyüklük, bir mükemmellik
görülüyor ve feldmareþal Daun bile –ki onun sayesinde
Büyük rederik bütün teþebbüslerinde tam bir baþarý kazanmýþ ve
Marie-Thérèse amaçlarýndan hiç birine ulaþamamýþ– hâlâ büyük
Clausewitz
Savaþ Üzerine
227