ՆՈՐՔ 2017-III
2017-3
2017-3
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԵՍԱՅԱՆ<br />
ԳԼՈՒԽ ԱՌԱՋԻՆ<br />
ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ<br />
ՈՒ ՉԱՐԵՆՑԸ<br />
20-րդ դարի առաջին կեսը գրական-մշակութային գլոբալ զարգացումների ու միտումների<br />
մի ամբողջ դարաշրջան է, որի մասին հստակ պատկերացումներ կազմելու<br />
համար նախ պետք է ընկալենք «մշակութային ճգնաժամ» եզրույթը։ «Մշակույթի ճգնաժամ»<br />
իրավիճակային սահմանումը ճշգրտելու հասկացություն է, որն ի հայտ է<br />
գալիս մշակույթի և վերջինիս ինստիտուցիոն համակարգի խզման և հասարակական<br />
կյանքի կտրուկ շրջադարձի արդյունքում։ Մշակույթի կայացման հարցում<br />
հսկայական ազդեցություն ունի հոգևոր-մշակութային արժեքների և իրական կյանքի<br />
բախման պրոցեսը։<br />
Մշակութային արժեքային համակարգի և արվեստակիրների ստեղծագործական<br />
ոգու ներուժը 19-րդ դարի վերջերից աստիճանաբար սկսեց սպառվել, հոգևոր<br />
արժեքները սկսեցին իրենց դիրքերը կտրուկ թուլացնել հասարակական կյանքում,<br />
և հասարակությունը ենթագիտակցորեն հանձն առավ իր հոգևոր արժեքների բավարարումը<br />
գտնել արվեստի և մեծ մասամբ գրականության մեջ։<br />
Գիտությունը զարգանում էր, գրեթե բոլոր առաջադեմ երկրներում տեղի էր ունենում<br />
գիտատեխնիկական հեղափոխություն, կատարվում էին մարդկանց կյանքը<br />
կտրականապես փոխող գիտական հայտնագործություններ, որոնք շատ կարճ ժամանակում<br />
դառնում էին հանրության սեփականությունը, մտնում սովորական<br />
մարդկանց կենցաղ։ Երկաթգիծ, հեռահաղորդակցման միջոցներ, էլեկտրականություն,<br />
լուսանկարչություն, կինեմատոգրաֆ։ Այս գիտական ձեռքբերումները չէին<br />
կարող չմտնել նաև արվեստի դաշտ (կամ արվեստը սկսեց աստիճանաբար ներթափանցել<br />
գիտական հայտնագործությունների դաշտ)։ Արվեստն ու մասնավորապես<br />
գրականությունն աստիճանաբար սկսում էին ենթարկվել համընդհանուր փոփոխություններին։<br />
Գիտության և արվեստի այս մերձեցումը սկսվել էր դեռ վերածննդի<br />
դարաշրջանից․ արվեստը լքեց իր «անհասանելի» բարձր դիրքը և թափանցեց սովորական<br />
մարդկանց՝ գյուղացիների, քաղաքաբնակների, բանվորների կյանք։<br />
Եթե մինչև 18-19-րդ դարերը մարդիկ վերածննդի հանճար Միքելանջելոյի կողմից<br />
ստեղծված Դավիթի արձանը տեսնելու համար պետք է այցելեին Ֆլորենցիա, ապա<br />
այժմ նրանք հնարավորություն ունեին «Դավիթին» տեսնել լուսանկարի վրա։ Եթե<br />
Շեքսպիր կարդալու համար պետք է մեծ ջանք թափեին, որպեսզի ձեռք բերեին հան-<br />
112
Change language