BÁO CÁO TỔNG HỢP

phân giải thẳng đứng đối với kết quả mô phỏng khí hậu khu vực của các RCM hầu như
chưa được đề cập nhiều và cho đến nay cũng chưa có kết luận rõ ràng (Kato và CS.,
1999 [174]).
Giorgi và Marinucci (1996) [113] đã nghiên cứu độ nhạy của lượng mưa mô
phỏng của RegCM đối với độ phân giải ngang và hiệu ứng địa hình trên khu vực Châu
Âu vào các tháng 1 và tháng 7, trong đó độ phân giải biến đổi từ 200 đến 50km và với
các cấu trúc địa hình khác nhau. Tính trung bình trên toàn lục địa, tổng lượng mưa
nhạy cảm hơn đối với độ phân giải ngang hơn so với tác động của địa hình. Địa hình
hầu như là nhân tố góp phần làm phân bố lại diện mưa theo không gian và có ảnh
hưởng chủ yếu trên những vùng địa hình phức tạp (như núi Alpơ). Lượng mây, thông
lượng năng lượng bề mặt và cường độ giáng thuỷ mô phỏng cũng nhạy cảm với độ
phân giải ngang.
Theo Kato và CS (1999) [174], đối với khu vực Đông Á, nơi có địa hình và
đường bờ biển phức tạp, việc tăng độ phân giải không cải thiện đáng kể nhiệt độ bề
mặt mô phỏng một cách hệ thống trên toàn miền, nhưng đã có hiệu ứng tích cực ở một
số địa phương do địa hình của mô hình được biểu diễn chính xác hơn. Gao và CS
(2006) [105] cũng đã kiểm nghiệm vai trò của độ phân giải ngang đối với giáng thuỷ
mô phỏng của RegCM2 ở Đông Á bằng cách chọn các độ phân giải ngang là 45, 60,
90, 120, 180, 240 và 360 km với trường điều khiển là sản phẩm của mô hình đại
dương−khí quyển toàn cầu CSIRO. Kết quả cho thấy lượng mưa của Đông Á được
RegCM2 mô phỏng tốt hơn khi độ phân giải tăng lên. Theo tác giả, độ phân giải 60km
hoặc cao hơn là cần thiết để mô tả tốt phân bố giáng thuỷ trên khu vực Trung Quốc và
Đông Á.
3.4.3 Về các sơ đồ tham số hóa các quá trình vật lý
Với độ phân giải hiện nay của các mô hình khí hậu, kể cả các mô hình toàn cầu
và mô hình khu vực, các quá trình vật lý qui mô dưới lưới hầu như không thể mô tả
được. Và vì vậy để tính đến những quá trình này cần phải tìm cách biểu diễn chúng
thông qua các biến giải được ở qui mô lưới mô hình. Đó là bài toán tham số hóa.
Trong các mô hình khí hậu những quá trình vật lý qui mô dưới lưới được tham số hóa
bao gồm:
1) Tham số hóa bức xạ: Sự đốt nóng bức xạ mặt trời và sự làm lạnh do phát xạ
hồng ngoại vào không gian vũ trụ là nhân tố cơ bản điều khiển hệ thống khí hậu. Các
mô hình truyền bức xạ gắn kết trong các mô hình khí hậu hiện nay xem khí quyển và
mây trong khí quyển đồng nhất theo phương ngang trong ô lưới. Dù đã được đơn giản
hóa như vậy, nói chung có thể tin rằng sự truyền bức xạ, ít nhất trong điều kiện trời
quang, được xử lý một cách chính xác trong các mô hình khí hậu. Trong khi có sự
không nhất quán giữa các sơ đồ tham số hóa khác nhau, thì những quá trình vật lý cơ
bản và các phương pháp cần cho việc xử lý chúng lại được hiểu một cách rất hợp lý.
Tính bất định lớn nhất trong việc tính toán thông lượng bức xạ chủ yếu liên quan đến
mây và cách xác định lượng mây và bản chất của mây trong mô hình. Những mô hình
GCM đầu tiên đã xem các thuộc tính bức xạ của mây được xác định theo vĩ độ và biến
đổi theo mùa. Trong các mô hình khí hậu gần đây lượng mây và các tính chất quang
học của mây được dự báo và cho phép tương tác với những yếu tố khác của hệ thống
khí hậu. Các quá trình vi vật lý mây đã được xử lý bằng con đường tham số hóa nào đó
và xem hàm lượng nước và băng của mây như là những biến dự báo. Hàm lượng nước
97