Sobre el significado de la pedagogía en contextos de encierro - Inicio
Sobre el significado de la pedagogía en contextos de encierro - Inicio
Sobre el significado de la pedagogía en contextos de encierro - Inicio
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
distribución <strong>de</strong>sigual <strong>de</strong> los recursos, hace que <strong>la</strong> int<strong>en</strong>sidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mismas<br />
con<strong>de</strong>nas se disminuya porque allí opera todo <strong>el</strong> aparato p<strong>en</strong>al y <strong>de</strong> justicia<br />
difer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> estigmatización.<br />
Al respecto <strong>de</strong> éste último punto, Barata muestra cómo es <strong>la</strong> teoría d<strong>el</strong><br />
<strong>la</strong>b<strong>el</strong>ling approach, <strong>la</strong> que mayores aportes ha hecho, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> criminología<br />
liberal contemporánea a evi<strong>de</strong>nciar los procesos <strong>de</strong> estigmatización y <strong>de</strong> unos<br />
tipos <strong>de</strong> d<strong>el</strong>itos y <strong>de</strong> d<strong>el</strong>incu<strong>en</strong>tes. En sus pa<strong>la</strong>bras:<br />
…<strong>la</strong> teoría d<strong>el</strong> <strong>la</strong>b<strong>el</strong>ling approach se sitúa críticam<strong>en</strong>te fr<strong>en</strong>te al principio <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
prev<strong>en</strong>ción o d<strong>el</strong> fin, y <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> r<strong>el</strong>ación con <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ología oficial d<strong>el</strong><br />
sistema p<strong>en</strong>it<strong>en</strong>ciario actual: <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ología <strong>de</strong> <strong>la</strong> resocialización. En efecto, al<br />
recurrir a <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> <strong>de</strong>sviación primaria y <strong>la</strong> secundaria, <strong>la</strong>s teorías<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> criminalidad basadas <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>la</strong>b<strong>el</strong>ling approach han contribuido a <strong>la</strong><br />
crítica <strong>de</strong> los sistemas <strong>de</strong> tratami<strong>en</strong>to con un principio teórico fundam<strong>en</strong>tal<br />
para esta crítica, que pone <strong>en</strong> c<strong>la</strong>ro los efectos criminóg<strong>en</strong>os d<strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to<br />
p<strong>en</strong>al y <strong>el</strong> problema no resu<strong>el</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> reinci<strong>de</strong>ncia Estas teorías se asocian<br />
así a todo aqu<strong>el</strong> vasto movimi<strong>en</strong>to d<strong>el</strong> p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>to criminológico y<br />
p<strong>en</strong>ológico que, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong>s escu<strong>el</strong>as liberales contemporáneas hasta <strong>la</strong>s más<br />
reci<strong>en</strong>tes contribuciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> criminología crítica, ha mostrado <strong>la</strong> gran<br />
distancia que existe <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> <strong>la</strong> resocialización y <strong>la</strong> función real d<strong>el</strong><br />
tratami<strong>en</strong>to. (Baratta; 2004: 116).<br />
En <strong>la</strong>s páginas sigui<strong>en</strong>tes (166 y ss.), <strong>el</strong> autor se <strong>de</strong>dica a exponer <strong>la</strong>s<br />
críticas a <strong>la</strong> perspectiva d<strong>el</strong> <strong>la</strong>b<strong>el</strong>ling approach, afirmando que <strong>la</strong> misma reduce <strong>el</strong><br />
problema <strong>de</strong> <strong>la</strong> criminalidad al problema <strong>de</strong> <strong>la</strong>s posiciones hegemónicas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
cuales se nombra lo criminal o lo <strong>de</strong>sviado, careci<strong>en</strong>do <strong>de</strong> un análisis más<br />
sistemático <strong>de</strong> <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones sociales <strong>de</strong> producción y distribución <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
cuales se inserta dicho problema.<br />
Des<strong>de</strong> este lugar, lo que <strong>el</strong> autor p<strong>la</strong>ntea es <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong><br />
complejidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>aciones sociales <strong>de</strong> dominación y <strong>de</strong> producción como<br />
principio básico y fundam<strong>en</strong>tal para <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>el</strong> pap<strong>el</strong> que <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> dicho sistema<br />
ocupa o <strong>de</strong>sempeña <strong>el</strong> sistema p<strong>en</strong>al y los límites <strong>de</strong> cualquier int<strong>en</strong>to <strong>de</strong> re-<br />
socialización y re-inserción social. Como se ve, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>tos teóricos<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>bb<strong>el</strong>ing approach, pero fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> criminología crítica, lo<br />
que se vi<strong>en</strong>e afirmando es que los sistemas p<strong>en</strong>ales y los proyectos <strong>de</strong> re-<br />
socialización no son más que presupuestos i<strong>de</strong>ológicos que a lo que le apuntan es<br />
a <strong>la</strong> legitimación y reproducción <strong>de</strong> r<strong>el</strong>aciones <strong>de</strong> dominación hegemónicos, <strong>en</strong> <strong>la</strong>