9 сабакТУКЫМ 0РБ1ТУ САУЛЫГЫ.ПАРАСАТТЫ-ЖЫНЫСТЫК ТЭРБИЕ.ОТБАСЫН ЖОСПАРЛАУ.Сабактын максаты:1. Тукым ербпу саулыгы туралы жалпы угым.2. Студенттерд1 отбасын жоспарлау непздер1мен таныстыру.3. Студентгерд1 парасатты-жыныстык тэрбие мэселелер1ментаныстыру.4. Жукп болудан сактандырудьщ кейШр амалдарыментаныстыру.Такырын бойынша талкыланатын мэселелер:1. Тукым ербггу денсаулыгы.2. Отбасын жоспарлау тэсщцерь3. Жукп болудан сактандыру амалдары.4. Парасатты-жыныстык тэрбие.Тукым ерб1ту саулыгыДею сау адамдардын саулыгы туралы гылым - валеологияжешнде сез козгаганда, бул шмнщ мацызды бел1п - тукым ерб1тусаулыгын (репродуктивтис саулык, кебею) назардан тыс калдырумумкш емес.ДДС¥ (ВОЗ) аныктамасы бойынша, тукым ербггу денсаулыгы- бул дене, акыл-ой жэне элеуметпк саулыгы бар кезде деш сауурпак экелу, ягни тукым ербпу урдкш жузеге асыра бшу кабшеп.Тукым врб1ту саулыгы - бул отбасы мен бгё^Щ когамымыздынHeri3i. Ол тукым ербиер кезендеп денсаулык калпьш керсетшкоймай (эйелдерде 13 жастан 45-ке дейш, ерлерде 15-тен 55-кедейш), сонымен катар балалык шактагы, бозбала кездеп, тукыморб1ту кезгнён кейшп тустагы денсаулыктын жагдайын айна катеазбишредо. Тукым ерб1ту денсаулыгы - адамньщ емщ суру салтына,imin-жер тамагына, сэби, бала жэне бозбала кезшдепденсаулыгына, экологияга, нэсш-тепне, тукым ербггу денсаулыгынкоргау орындарыньщ (мектеп, отбасын жоспарлау орындары, балабосанатын уйлер, т.б.) кызмепне де байланысты.Тукым ербггу денсаулыгын коргау органдарыныц кызметтер1мыналар:87
1. Отбасын жоспарлау бойынша акпарат, кецес беру, агартуж^мыстарын журпзу (олар эйелдер консультациясы, балабосанатын уйлер, отбасын жоспарлау орындары, т.б.).2. Жукп эйелдерге медициналык кемек корсету жэне агартуж^мыстарын журпзу (ФАП - фельдшерлш-акушерлж пункттер,ауыл амбулаториясы, эйелдер консультациясы).3. Босану жагдайыныц калыпты OTyiH жэне босанганнанкешнп кезевде нэрестеш омыраумен ем1зуге жагдай жасау.4. Бедеулйсгщ алдьш алу, оны емдеу.5. Жыныс жолдары аркылы жугатын аурулардын жэне тукымep6iTy денсаулыгьпп>щ баска колайсыз жагдайларынан болатынаурулардьщ алдын алып, оларды емдеу.6. Акпаратты бшм беру, адамньщ нэпсшк катьшастардагытукым ербпу денсаулыгына жэне бала туу, тудыружауапкершшитндеп байланыс калпы, ягни тукым ерб1ту саулыгынсактау icmin тэсщдер1, амалдар жэне кызметтердщ 1ргелесуйлеам1мен аньщталады, осы уйлепмдшк басты проблемалардьщалдын альт, шеппмдерш таба отырып, тукым ербйу саулыгын езкалпында сакталуына жагдай жасайды.Тукым ерб1ту денсаулыгын сактау орындарыныц жогарыдааталып етшген кызмет турлерш жэне онымен байланыстыакпаратты пайдалануга 3p6ip адам кукылы. Бул б1здщмемлекет!м1здщ уптгык саясаты больт табылады. КазакстанРеспубликасыныц Конституциясында: "Неке мен отбасы, ана менэке жэне бала мемлекетгщ коргауында болады" деп жарияланганболатын. Казакстан Республикасыныц Президент! НурсултанНазарбаевтьщ Казакстан халкына жолдауында мацызды мэселенщ6ipeyi — когамныц ец 6ip элс1з коргалган мушелерщщ -балалардыц, олардьщ аналарьшыц жэне ага урпактыц eMipiHлайьщты камтамасыз ету."0з балаларыньщ саны, туу аралыгы мен туу уакытын езерюмен аныктау тукым ербггу кукыктары больт табылады. Булсалада жыныс тецдйтшц кукыгы, неке кию, отбасын к¥РУ кукыгы,жекелей ем1р кешу жэне отбасы OMipm дамыту кукыгы, акпаратпайдалану, бшм алу кукыгы сакталынады". (Халыкты орныктьфупроблемаларьша арналган Каирда еткен халыкаралыкконференциясыньщ материалдарьшан. 1994 ж).