Jeugdzorg in Nederland, 1945-2010.

‘Dan was er een pupil met grensoverschrijdend
seksueel gedrag en die moest acuut geplaatst worden,
kwam op een groep met kleintjes, dat kon eigenlijk
niet want er was geen personeel genoeg om die pupil
in de gaten te houden. Daar had de leiding wel moeite
mee omdat ze vonden dat ze de andere kinderen daarin
niet genoeg veiligheid konden geven. Maar ja, die
pupil kon ook nergens anders heen.’
De medewerkers hadden weinig zicht op de duur van het misbruik dat hun pupillen hadden
ondergaan en schatten de duur in als kort, zes weken, een paar maanden tot een jaar, enkele
jaren en twee jaar of meer. Ook wist men weinig over mogelijk met het misbruik gepaard
gaande dreiging of dwang, of onderschatte het.
‘Ze waren nog zo klein, hadden toch niet in de gaten
wat er gebeurde. En die pleegvader was wel heel
lief…’
4. Wat is er, volgens de hulpverleners, feitelijk gebeurd?
De aard van het seksueel misbruik is divers: het maken van seksueel provocerende
opmerkingen, zoenen, betasten of zich laten betasten, het filmen van kinderen terwijl ze
elkaar moesten betasten en/of penetreren, het (moeten) masturberen van een oudere pupil of
volwassene, het stiekem naakt gefotografeerd of gefilmd worden op de slaapkamer of onder
de douche, en orale en vaginale geslachtsgemeenschap. Niet alle kinderen hebben, zo menen
de hulpverleners, dat wat er gebeurde ten tijde van de gebeurtenissen als seksueel misbruik
geïnterpreteerd. Twee kinderen waren verliefd op de pleger, soms waren de kinderen te jong
om te beseffen dat wat er gebeurde niet ‘normaal’ was. Het misbruik vond vaak
‘spelenderwijs’ plaats en aan de kinderen was verteld dat het om een spelletje ging, of ze
hadden geen weet van de (naakt) filmpjes of foto’s die van hen gemaakt werden. Niet alle
geïnterviewden wisten wat er feitelijk gebeurd was.
5. Karakteristieken van de pupillen
De leeftijd van de kinderen waarover gerapporteerd werd varieert van 4 tot 17 jaar. Het ging
zowel om jongens als meisjes. Sommige casus betreffen meerdere kinderen, in totaal gaat het
bij deze negen geïnterviewden waarschijnlijk om drieëntwintig kinderen. Waarschijnlijk
omdat de casus zich deels buiten het zicht en de verantwoordelijkheid van de geïnterviewde
hadden voltrokken, d.w.z. dat zij ook rapporteerden over casus van collega’s. Verschillende
kinderen waren reeds, voordat zij in een pleeggezin of een instelling werden geplaatst,
slachtoffer geweest van seksueel misbruik in hun biologisch gezin of in een eerder
pleeggezin. Ook was er sprake van misbruik tijdens bezoekweekeinden in het gezin van
herkomst (twee keer). Slechts in één geval was er misbruik door een medewerker in een
instelling. Voor het merendeel van de casussen waar de geïnterviewden zelf mee te maken
hadden gehad gold een OTS .
Vaak waren de kinderen die geplaatst werden in een pleeggezin reeds ernstig beschadigd in
hun ontwikkeling en vertoonden zij al emotionele klachten of gedragsproblemen tijdens de
plaatsing in het pleeggezin of de instelling. Sommige kinderen vertoonden reeds vanaf het
begin van de plaatsing seksuele gedragsproblemen. De pleegzorgwerkers menen dat zij
59