Jeugdzorg in Nederland, 1945-2010.

Extern beroep is de mogelijkheid voor jeugdigen of andere melders om te klagen of
bezwaar te maken bij een externe instantie dat signalen van seksueel misbruik niet
goed door de instelling zijn opgepakt (proces 2) of zijn afgehandeld (proces 3).
6.1.3 Governance
Dit onderzoek betreft vraagstukken van governance. Governance is een breed begrip en
binnen dit onderzoek gaat het concreet om de coördinatie tussen organisaties en de
sturing binnen organisaties.
Coördinatie tussen organisaties
- Hiërarchie. Deze vorm van coördinatie is gebaseerd op de hiërarchische
verhoudingen waarbij de ene organisatie op basis van een autoritaire relatie regels
oplegt aan een andere organisatie.
- Markt. In deze vorm van coördinatie staat de marktwerking voorop. Volgens de
theorie is prijs het sturende mechanisme, maar in de context van de jeugdzorgsector,
en vele andere publieke/maatschappelijke sectoren, is contract een beter begrip. Het
gaat hier om contractrelaties, waarbij sprake is van een opdrachtgever en een
opdrachtnemer.
- Netwerk. In deze vorm van coördinatie bestaan er meer of minder gelijkwaardige
partijen die in onderling overleg en dialoog afspraken maken over hoe samen te
werken of af te stemmen.
Sturing binnen organisaties
- Sturing op basis van regels. In deze vorm van sturing wordt vooral gerefereerd aan
formele regels en vindt sturing plaats op basis van formele toebedeling van
bevoegdheden en verantwoordelijkheden vanuit Webers bureaucratietheorie.
- Sturing op basis van vakbekwaamheid en dialoog. In deze vorm wordt gerefereerd
aan de professionele beslissingen en het handelen binnen een formeel wettelijk
kader. Centraal staat het professioneel oplossen van problemen zodat cliënten de
best mogelijke resultaten worden geboden.
- Sturing op basis van prestatieprikkels. In deze vorm staan productiviteit, efficiëntie
en andere managementdoelen centraal, gedreven vanuit de financiële oriëntatie.
In de praktijk zullen altijd combinaties voorkomen. Afhankelijk van de aard van de taak
is een van de vormen meer geschikt dan de andere. De taak van jeugdzorgmedewerkers
in residentiële en pleegzorginstellingen is te karakteriseren als complex, risicovol, heeft
een hoge emotionele lading en vergt hoge responsiviteit naar de jeugdigen. Sturing op
basis van vakbekwaamheid en dialoog met op de achtergrond regelgerichte of
prestatiegerichte sturing is dan het meest gepast. Het zoeken naar de juiste balans tussen
sturing op basis van vakbekwaamheid en dialoog, en de meer op controle en
verantwoording gerichte sturing via regels en prestatieprikkels, is de grote uitdaging.
Dit wordt ook zo ervaren in de instellingen.
128