Jeugdzorg in Nederland, 1945-2010.

‘Mevrouw weet niet zo goed meer hoe en of het gemeld is aan de leiding van
Bureau Jeugdzorg. Ze vertelt dat alle communicatie met Bureau Jeugdzorg met
de pleegmoeder is geweest zonder haarzelf erbij. Mevrouw heeft ooit één
gesprek gehad met haar voogd.’ (melding uit periode 1980-1995)
‘Moeder [melder] vond het raar dat haar dochter bij een gezin wordt geplaatst
dat niet door jeugdzorg gecontroleerd is.’ (melding uit periode 1995-heden)
3.3.1.4 Conclusies
In deze kwalitatieve analyse van de meldingen over seksueel misbruik in de pleegzorg hebben we
volgende thema’s belicht: de context van de uithuisplaatsing, de kenmerken van het misbruik, de
daders en de gezinnen, de wijze waarop slachtoffers zich staande hielden, en de manier waarop
met hun signalen werd omgegaan. Hoewel de gegevens niet van die aard waren dat we kunnen
spreken van een representatieve steekproef van slachtoffers, kunnen op basis van de analyses die
we verrichtten toch enkele conclusies worden getrokken over de aard en de omstandigheden van
seksueel misbruik in pleegzorg en de manier waarop er mee werd omgegaan:
1) Regelmatig werden pleegkinderen in hun thuissituatie geconfronteerd met verwaarlozing of
interpersoonlijk geweld. Een aantal onder hen was het slachtoffer van seksueel misbruik in het
gezin of op een andere plek. Verder waren nogal wat pleegkinderen niet aan hun eerste plaatsing
toe.
2) Het seksueel misbruik werd door een meerderheid van de pleegkinderen gerapporteerd als
ernstig, dit wil zeggen intrusief, langdurig en frequent. Daar komt bij dat de daders vaak
volwassenen waren van wie het kind afhankelijk was, het misbruik gepaard ging met dwang en
geweld en samenhing met andere vormen van kindermishandeling.
3) Het seksueel misbruik kon volgens de slachtoffers op velerlei manieren ontstaan: naar
aanleiding van een bepaalde gelegenheid, vanuit ‘spel en stoeien’, geleidelijk aan, in samenhang
met negatieve condities bij slachtoffer, dader of pleeggezin, in de context van straf, of zonder
directe aanleiding.
4) Daders werden getypeerd als stiekem en dominant. Sommigen hadden een hoog aanzien en
genoten respect van hun omgeving.
5) Ook de pleeggezinnen genoten volgens sommige melders respect van hun omgeving. Naar
buiten toe leek alles er netjes, maar ze leefden geïsoleerd en hadden weinig contact met de
buitenwereld. De rol van pleegmoeders wisselde van fysiek afwezig tot helpend en positief
reagerend op signalen van het kind.
6) Om zich staande te kunnen houden, gingen pleegkinderen vluchten, het misbruik wegduwen of
hun gevoelens uitschakelen. We zagen weinig pleegkinderen die bij machte waren zich actief te
verzetten tegen het misbruik of compenserende strategieën te gebruiken.
72