Jeugdzorg in Nederland, 1945-2010.

[sic] was het bezoekdag en de ouders van de jongens kwamen (velen met het bewuste
dagblad onder de arm) het kamp binnen. Het was duidelijk, dat zij, bij de eerste klacht
van hun kinderen deze mee naar huis zouden nemen.’ Niemand van de jongens wilde
echter weg, aldus het verslag; twee werden er meegenomen door moeders ‘die niet
buiten hun jongen konden, onder protest overigens van haar zoons’.
Op 12 april 1954 stuurde de minister van Justitie, op dat moment mr. L.A.
Donker, aan zijn collega Cals een ambtsbericht door van de procureur-generaal te
Arnhem over de kwestie. Hij liet echter weten dat hij al uit de beantwoording van de
vragen van Gortzak door Cals had opgemaakt dat de zaak diens aandacht had en dat de
minister van Onderwijs geen aanleiding zag om tegen de betrokkenen maatregelen te
treffen.
De slotakte van de kwestie-De Tol vond meer dan een jaar later plaats. Op 6 mei
1955 zond minister Cals een brief aan de Tweede Kamer waarin hij zijn toezegging aan
CPN-kamerlid Gortzak op 25 maart 1954 gestand deed om na te gaan of er een
oorzakelijk verband was tussen de toegepaste strafmaatregelen in De Tol en de ziekte
van de betreffende jongen. De kamparts van De Tol had destijds al verklaard – in een
uitvoerig medisch verslag aan de chef van de rijksgeneeskundige dienst, die
verantwoordelijkheid droeg voor de medische zorg van personeel en deelnemers van de
kampen en internaten van Sociale Jeugdzorg – dat een dergelijk verband niet bestond en
dat de ziekenhuisopname pas weken na het incident had plaatsgevonden. Desalniettemin
had minister Cals diezelfde chef van de rijksgeneeskundige dienst verzocht om de zaak
op te nemen met de behandelend geneesheer van de jongen, geneesheer-directeur van
het Emma-Kinderziekenhuis, dr. Fiedeldij Dop. Omdat deze de vraag ‘liever niet
officieel’ wilde beantwoorden om ‘medisch-ethische en wetenschappelijke redenen’,
werd de medewerking ingeroepen van een internist-reumatoloog, die ook nog eens werd
bijgestaan door een cardioloog en een röntgenoloog. Zij onderzochten de betrokken
jongen en bestudeerden eveneens de gegevens van de kamparts en de
ziekenhuisgegevens van het Emma-kinderziekenhuis. Hun conclusie was dat er geen
oorzakelijk verband bestond tussen de gebeurtenissen in De Tol en de ziekte van de
jongen en evenmin van een ‘conditioneel provocerende betekenis’ van die
gebeurtenissen.
361