Memoire van Toelichting Wfz-kst-32398-3[1] MvT ... - GGZ Nederland

gebruikt in artikel 77h, vierde lid, onderdeel a, namelijk: «plaatsing in een
inrichting voor jeugdigen».
Aanwijzing instellingen
In artikel 3.3 van het wetsvoorstel wordt geregeld dat de Minister van
Justitie in de aanwijzing bedoeld in artikel 3.2 (de aanwijzing van een
instelling als private instelling voor forensische zorg) kan bepalen dat deze
instelling in het bijzonder is bestemd als private instelling voor de
verpleging van ter beschikking gestelden. Aan deze bijzondere aanwijzing
zijn een aantal bevoegdheden verbonden. GGz-Nederland is van mening
dat de bevoegdheden van de Minister van Justitie, neergelegd in artikel
3.3, op zeer gespannen voet staan met het privaatrechtelijk karakter van
de betrokken zorgorganisaties en de op deze instellingen van toepassing
zijnde Zorgbrede Governancecode. Deze bevoegdheden verdragen zich
niet met de rol van de Minister van Justitie als inkoper van zorg bij
diezelfde zorgorganisaties. Een situatie waarbij de Minister van Justitie
aanwijzingen kan geven aan een ondergeschikte van de Raad van toezicht,
die met de eindverantwoordelijkheid ten aanzien van de zorgorganisatie is
belast, is onwerkbaar. Het beheer van een private instelling voor de
verpleging van ter beschikking gestelden dient daarom bij de Raad van
toezicht te liggen. Deze kan de bevoegdheden vervolgens mandateren.
Verder vindt GGz-Nederland dat de Minister van Justitie slechts bevoegd
zou moeten zijn tot het geven van aanwijzingen aan de Raad van toezicht,
voor zover deze sporen met de bevoegdheid van de Minister van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport op grond van de Kwaliteitswet
Zorginstellingen. Ook de Van der Hoevenstichting is deze opvatting
toegedaan. De bevoegdheden, zoals genoemd in artikel 3.3, lid 6, zijn naar
de mening van GGz-Nederland in strijd met het privaatrechtelijke karakter
van de zorgorganisatie. De bevoegdheden bedoeld in artikel 3.3, lid 9 en
lid 10, worden hiermee eveneens in strijd geacht, maar tevens met de
inkoopstrategie op basis van Europese aanbestedingen en tenders. Verder
gaat GGz-Nederland uit van een medio 2007 bereikte overeenstemming
tussen het Ministerie van Justitie en GGz-Nederland, dat de bevoegdheden
slechts betrekking hebben op zorgorganisaties die meer dan 50
plaatsen voor tbs-gestelden hebben. De Van Mesdagkliniek en de
Pompestichting nemen hetzelfde standpunt in ten aanzien van de
bevoegdheden van de Minister van Justitie ten opzichte van de
tbs-instellingen.
Vorenstaande inbreng gaat voorbij aan het feit dat het hier gaat om de
tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen. Het gegeven dat er sprake
is van de tenuitvoerlegging van een overheidstaak, brengt met zich dat de
relatie niet enkel kan worden bezien vanuit een privaatrechtelijke
rechtsverhouding. De Minister van Justitie is niet alleen verantwoordelijk
voor de inkoop van zorg. Hij moet ook zijn ministeriele verantwoordelijkheid
voor de veiligheid van de samenleving en de tenuitvoerlegging
van straffen kunnen realiseren. De bevoegdheden zijn toegekend met het
oog op het waarmaken van die verantwoordelijkheid en kunnen alleen
uitgeoefend worden met dat oogmerk. Indien deze bevoegdheden op een
andere wijze worden toegepast is er sprake van detournement de pouvoir.
Bij de ambtelijk-organisatorische inbedding van het nieuwe stelsel voor
forensische zorg is de (beleids-)voorbereiding organisatorisch gescheiden
van het organisatieonderdeel dat adviseert over de dagelijkse tenuitvoerlegging
van de tbs en andere sancties. Hieruit volgt dat de advisering over
de uitoefening van de institutionele bevoegdheden strikt gescheiden is
van het organisatieonderdeel dat belast is met de inkoop. Aan het
vorenstaande doet niet af dat de kanttekeningen die geplaatst zijn bij de
wijze van uitoefening van de bevoegdheden in de zin dat niet aangesloten
Tweede Kamer, vergaderjaar 2009–2010, 32 398, nr. 3 37