De laatste melkbus (tekst) - Zuivelhistorie Nederland

oerderij was akelig slecht, maar dat is nu verholpen. Alleen van de melkafrekening
snap ik nog niet veel'.
De teneur van vrijwel alle verhalen van tankmelkers, ook de kleine, is: nu we het ding
eenmaal hebben, zijn we er tevreden mee. In de woorden van de 60-jarige veehouder
Wassink uit Wierden: 'Het tanken bevalt prima, ik zou de tank niet meer willen missen.
Dit is het derde jaar dat we ermee werken. Mijn vrouw zegt dat ze liever één zo'n tankje
volmaakt dan twee melkbussen'. Evenwel, de bus hield voorlopig nog goed stand.
Vanwege een overheidssubsidie kwam het tankmelken in 1977 in een versnellingsfase.
Per 1 november van dat jaar werd er geen bussenmelk meer opgehaald in de gebieden
Hoogland, Kampen en Eefde, zogenaamde erkende gebieden. Hier was ook een redelijke
oplossing voorhanden van de nog resterende bussenmelkers.
Per 1980 kondigde Coberco een tweede golf van saneringsgebieden aan, te weten Borne,
Wierden, Didam, Steenderen, Angerlo, Silvolde, Aalten, Eibergen, Arnhem en Ede.
De betrokken 1600 bussenmelkers uit die gebieden zijn op dezelfde intensieve manier
begeleid als de voorgaande groep. Later werden hier nog aan toegevoegd de districten
Hellendoorn, Apeldoorn, Wesepe, Bathmen, Laren, Holten, Markelo, Goor, Lochem,
Borculo, Winterswijk, Varsseveld en Zelhem.
Eind 1980 gingen aldus 3000 veehouders tegelijk over tot tankmelken, of ze stopten ermee.
Een flink aantal greep namelijk de gelegenheid aan om het melken te beëindigen.
In de zeventiger jaren vond dan ook een versnelde uittocht van de veehouders plaats.
Coberco begon in 1972 met 21000 [017] veehouders, in 1980 waren dat er nog 13000.
Dit hoewel aan het eind van de zeventiger jaren ook Brussel nog een duit deed in de financiering
van het tankmelken. Zelfs in de gesaneerde gebieden kon een aantal bussenmelkers
nog een poosje doorgaan met hun beroep.
Wel waren ze dan gedwongen hun bussen een aantal kilometers verder te brengen, op
een plaats waar nog een melkrijder langs kwam. Het bestuur van Coberco had in dit verband
geordonneerd: 'Een melkrijder mag niet omrijden om de melk van een leverancier
uit een gesaneerd gebied op te halen' (Fabriekscirculaire Varsseveld 23-8-1979). Bij de
voorlichting werd er ook herhaaldelijk op gewezen dat de kwaliteit van de tankmelk
nogal wat beter was dan die van de bussenmelk. Bijvoorbeeld, in 1978 kwam 93,2% van
de tankmelk in de eerste klas, van de bussenmelk was dat 66,8%.
Hoe lang nog?
Tegen het eind van de zeventiger jaren kwam overal de bange vraag op: 'Hoe lang nog
bussenmelk'? Volgens het ledenblad van 16 november 1979 was dit de alles overheersende
vraag tijdens voorlichtingsbijeenkomsten in het gebied rondom Zwolle. Een pasklaar
antwoord was er toen niet. Steeds moest Vecolac-directeur H. Zysling hetzelfde laten
horen: 'Die vraag kunnen we nu juist niet beantwoorden, omdat het antwoord afhankelijk
is van de ontwikkelingen in de tankmelkerij'. Spreker liet echter doorschemeren
dat het definitieve antwoord niet al te lang op zich zou laten wachten.
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 15 © Coberco P. H. L. Willemsens