De laatste melkbus (tekst) - Zuivelhistorie Nederland

Vierkant
Volgens Dr. Van de Poel in zijn '100 jaar landbouwmechanisatie' waren de oudste melkbussen
die hier in den lande werden gemaakt vierkant; ze konden 40 liter melk bevatten.
Ze waren gemaakt van getind koper, maar al spoedig werd dit materiaal vervangen door
vertind plaatijzer, en de vierkante vorm maakte plaats voor het cilindervormige model.
Die oude melktransportkannen waren wat slanker en hadden een wat nauwere hals dan
de latere. Waarschijnlijk waren die ouderwetse bussen (met nauwe hals) uit Duitsland
afkomstig.
De inhoud van de bussen was in de weidestreken 30 à 40 liter, terwijl men voor de zandbedrijven
kleinere bussen van 20 liter maakte. De eerste bussen werden in handwerk geflensd
en gesoldeerd, ook op de toenmalige metaalfabriekjes. Vanaf ca. 1910 ging een
Nederlandse fabrikant van melkbussen over tot autogeen lassen en paste toen ook de
machinale produktiemethode toe. Zie hierover verder het hoofdstuk 'De makers van de
bus'.
De melkbussenfabriek van De jong uit Gorredijk ging er in 1902 prat op dat ze de bussen
vervaardigde van zwaar Engels staalplaat, uit slechts twee delen geperst, waardoor
de bussen aanmerkelijk gemakkelijker schoongemaakt konden worden. Vanaf 1914 was
De jong in staat om naadloze bussen te maken. Destijds zo'n 10.000 tot 12.000 per jaar.
In 1951 wel 40.000 stuks.
Aluminium
Na 1945 diende zich nieuw materiaal aan. Toen werden uit Zwitserland de eerste melkbussen
van anticorrodal in ons land ingevoerd. Het ging om een soort aluminium dat
door bepaalde bewerkingen verhard werd. De levensduur van die bussen was langer,
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 8 © Coberco P. H. L. Willemsens