De laatste melkbus (tekst) - Zuivelhistorie Nederland

voor zo'n groot aantal. Er waren boeren die 's maandags 30 à 40 bussen leverden; een
paar wedijverden altijd met mekaar! Wie kon op maandag de meeste bussen leveren. In
een weekend had je globaal een bus per koe nodig.
's Winters had men aanzienlijk minder bussen nodig. Dat verschilde per gebied. In de
zuivere weidegebieden had je nog niet de helft van de melk. In de andere gebieden
tweederde van de zomermelk. Zo was het in het verleden.Tegenwoordig zijn de verschillen
tussen zomerenwinter veel kleiner.
Als de bus eigendom was van de boeren, en hij netjes was en zuinig op het spul, maakte
hij 's winters de overbodige bussen goed schoon. Hij vette ze in en bergde ze op op een
droge plaats. Als het een slordige boer betrof, kwamen ze zo maar ergens te staan. Dan
mocht je blij zijn als dat niet buiten was. Wanneer de bussen eigendom van de fabriek
waren, waren er veel boeren die ze even netjes opborgen als boeren met koopbussen.
Toch werd er in de regel iets minder aandacht aan besteed. Sommige fabrieken [075]
haalden ze daarom voor de winter op en zetten de bussen netjes ingevet op een droge
plaats'.
Koop- en huurprijs bus
'De aankoopprijs is in de loop van de jaren nogal veranderd. In de vijftiger jaren lag die
prijs op f 20,- per bus. In de zeventiger jaren liep dat op tot f 75,-. De bussen werden ieder
jaar contractueel (bij)gekocht. Incidenteel hadden de fabrieken wel eens een tekort
aan bussen, bijvoorbeeld als er meer melk kwam in een bepaald jaar. Alle directeuren
hadden dan bij hun bestellingen een beetje misgegokt en gingen ijlings bijbestellen! Er
waren jaren dat de melkaanvoer met 8 à 10% in de hoogte schoot. Toen zijn er wel eens
vreemde dingen gebeurd bij de bestellingen. Wie de grootste mond had naar de fabrikant
toe, of wie het meeste bestelde, kreeg zijn portie.
Voor bussen die eigendom van de fabriek waren, betaalde de boer een bepaalde huur.
Voor de oorlog was de huur f 1,30 per bus per jaar. Rond 1970 was dat ± f 6, per bus per
jaar. Het bedrag werd bepaald aan de hand van een afschrijving in 7 of 10 jaar plus
rente. Dat werd ook nog eens een keer afgerond.
Ook bij het tankmelken had de bus af en toe nog nut, bijvoorbeeld als de RMO de boerderij
niet kon bereiken vanwege hoog water of slechte weg. Coberco had voor een aantal
boerderijen waar twijfel bestond of de melk er altijd weg was te halen, bussen beschikbaar.
Veelal hadden die bedrijven alvast van Coberco een zgn. omschakelaar gekregen,
die de melk ook uit de tank kon pompen. Dit om in het geval van heel beroerde
omstandigheden de melk in bussen te kunnen overpompen. In de praktijk gebruikte men
het weidetankje van de buren, wat veel gemakkelijker was.
De oude bussen die bij Coberco overbleven zijn over het algemeen verkocht. Ze kregen
vaak een keurige bestemming, bijvoorbeeld als wandelstokkenbak, mooi opgeschilderd.
Heel wat boeren hebben hun eigendombussen gehouden om bijvoorbeeld wat in te bewaren.
Vaak ook werden ze aan buren verkocht die nog in de bus molken. Behalve als
paraplubak zie je ze in de praktijk ook als sierbak met planten, als postbus, als onder-
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 58 © Coberco P. H. L. Willemsens