De laatste melkbus (tekst) - Zuivelhistorie Nederland

middel van aparte laadplateaus. De melkrijder zette eerst een stukje van de eerste laag
eronder, dan de tweede laag, en zo schoof hij steeds dat zaakje naar voren. Ook bij een
vrachtwagen kwamen we niet ver boven de 200 bussen. Dat was dan 5000 liter melk,
samen met het nodige 'metaal' toch nog een mooie vracht!
Acties
Melkrijders waren sterke kerels. Toch waren het vaak geen grote en zware mannen. Ik
kan me verschillende van die mensen voor de geest halen, en dan zeg je: Hoe krijgen ze
de bussen erop! Ab Lenters (Hardenberg) was een heel gewoon kereltje. Als je die met
de bussen zag spelen. Fantastisch! Dat deed hij samen met zijn paardje. De boeren zetten
de bussen, voorzover ze dat wilden en konden, allemaal één meter uit mekaar. Dat
paardje was zó gedresseerd dat hij heel langzaam doorliep. Ab gooide de bussen al lopende
op de wagen. Gewoon een artiest!
Prima verhouding
Over het contact tussen melkrijder en boeren is een heleboel te zeggen. Het was of
slecht of goed. Ze hadden nogal eens ruzie, maar in het algemeen was er een prima verhouding.
Als de verhouding niet goed was, was dit vaak een blijvende kwestie. Soms
wilde de boer de melkrijder niet hebben. Daar kon je nooit op ingaan, ook niet als eigenlijk
de boer gelijk had.
Bij het autovervoer had je behalve de chauffeur een speciale opgooier. Dat kwam vooral
in het oosten van het land voor, met name wanneer het een auto met aanhangwagen betrof.
De helper was dan een speciale man die niks anders deed dan bussen opgooien. De
chauffeur bleef achter het stuur zitten. In een enkel geval was er een beetje 'mot' tussen
de opgooier en de chauffeur. Deze liet vaak de wagen net optrekken als de opgooier de
laatste bus in de vingers had! Of de chauffeur liet de wagen plotseling [042] stoppen,
zodat de opgooier met zijn kop tegen het schot aanvloog. Een melkrijder uit Hardenberg
was daar berucht om.
Een enkele keer moest ik een melkrijder ontslaan, of ik nam hem een jaar later niet, omdat
ze het werk niet goed deden. Of omdat ze met een aantal boeren niet konden opschieten.
Als een melkrijder 30 boeren in de rit heeft en hij kon er met tien niet opschieten,
dan kon hij er beter mee ophouden. Omgekeerd, als hij met twee of drie niet kon
opschieten, moest je het bij de boeren zoeken! Ook een reden voor ontslag was: te vaak
te laat gekomen, te vaak de bussen van de wagen laten afvallen, te vaak de boodschappen
niet goed doen of vergeten. Och, er waren zoveel dingen. Te laat komen, daar was
ik erg scherp op.
Aanbesteden van melkritten
Toen ik in Hardenberg kwam, besteedde men ieder jaar aan. Dan schreef men 'onder
mekaar' door. Zo kreeg je er vaak minder goede melkrijders tussen. Ik heb het systeem
veranderd door elk jaar een [043] concept-berekening van de werkelijke kosten te maken.
Dat gebeurde volgens het door de GOZ ontworpen systeem.
Tegelijkertijd gunden we alleen maar aan mensen een rit die er geschikt voor waren. Zo
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 33 © Coberco P. H. L. Willemsens