De laatste melkbus (tekst) - Zuivelhistorie Nederland

grond voor de schilder bij een afscheidscadeau, bijv. dat de fabriek erop geschilderd
wordt. In winkels zie je ze ook vaak staan'.
[076] Vergadering
'Op boerenvergaderingen kwam de melkbus veelvuldig ter sprake. Een bus weggeraakt,
deksels passen niet, een melkrijder die de bussen lek maakt, doordat hij de bussen er te
hard afgooide enz. Het was altijd bussen! Bij de rondvraag was het bussen èn deksels
en/of inhoud. En maar klagen. 'Ik heb een liter te weinig ondermelk in mijn bus', of: 'Ik
heb gisteren of 14 dagen geleden geen karnemelk gehad'. Je kon aan die vragen over
deksels en aan die bussen de stemming bij de boeren afmeten!
Als de stemming ten opzichte van de fabriek goed was, kreeg je geen of minder van die
opmerkingen. En als de stemming slecht was, dan uitte zich dat in klachten over bussen.
Ik deed altijd m'n best om de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden, maar ik heb
ook wel eens moeten zeggen: 'Mensen, je kunt me vertellen wat je wilt, maar daar kunnen
we niks aan doen'. Bijvoorbeeld de trubbels na de invoering van de kannewasmachine,
waardoor er soms verkeerde deksels op de bussen kwamen. Als er bijvoorbeeld
een deksel uitviel was de goede volgorde (op de baan) verbroken. Daar probeerde je zo
goed mogelijk wat aan te doen.
Toen de ondermelktapper wat minder te doen kreeg, kreeg hij de speciale opdracht: zorg
dat de deksels op de goede volgorde blijven! Maar ook dat mislukte nog wel eens. Dan
kreeg de fabriek de schuld dat de deksels kapot gaan en dat die deksels niet passen, en
dat ook die bussen kapot zijn. Mijn antwoord was: 'Mensen, we zullen dat nooit 100%
goed krijgen, tenzij we stoppen met de kannewasmachine en dus de bussen niet meer
schoon terugleveren. Dan blijft iedere deksel bij iedere bus. Kies maar'! Het was een
dooddoener, want zij konden moeilijk anders dan voor de kannewasmachine kiezen. Die
bussen, ze functioneerden op vergaderingen gewoon als uitlaatklep, als graadmeter. Eigenlijk
horen klachten over melkbussen helemaal niet in een ledenvergadering thuis.
Alleen als er een hele tamme vergadering was, was het wel prettig als ze daarover begonnen
te 'mekkeren'. Vooral de latere jaren werd het aantal klachten duidelijk minder.
Of de melkbus ook wel eens in het bestuur aan de orde kwam? Aanschafklachten over
bussen was een zaak van de directie. Je was als directeur verantwoordelijk voor alles
wat met de melkbussen tussen fabriek en boer gebeurde. Dat kwam dus niet in het bestuur,
tenzij het bestuur het onderwerp zelf aanroerde'.
Tank
Nu de melktank, die de bus heeft verdreven. 'Dat moet je zakelijk bekijken. Niet emotioneel
of nostalgisch'.
'Ik heb altijd gesteld dat die tankmelkerij niet door de fabrieken is aangekaart, maar dat
ze op gang is gekomen omdat de boeren dat wilden. Zo'n proces moest je als coöperatieve
zuivelindustrie zo goed mogelijk begeleiden. Dat het tot gevolg zou hebben dat het
100% tankmelk zou worden, was voor mij van het begin af aan zo klaar als een klontje.
Ik had alleen niet gedacht dat het zo snel zou gaan. Ik had een langere overgangsfase
verwacht met betaling door de bussenboeren van de extra kosten. Dat bleek niet het ge-
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 59 © Coberco P. H. L. Willemsens