Jaarboek Thomas Instituut 1995 - Thomas Instituut te Utrecht

122 H.W.M. RIKHOF
neo-scholastieke handboeken: het christelijke, trinitaire blijft formeel.
Maar er is nog een reden waarom ik een verband leg tussen de neoscholastieke
theologie en de opstellen in de bundel, een reden die ik al
aangeduid heb met de verwijzing naar de kennis-kwestie. Een
opvallend gegeven in de neo-scholastiek is dat die kennis-kwestie
domineert en wel zo, dat geen aandacht aan taal besteed wordt. Dat is
des te opmerkelijker omdat Thomas, op wie de meerderheid van de
neo-scholastieke theologen zich beroepen, dat wel doet. Dat brengt me
tot het punt van de negatieve theologie en ook tot de kritiek die in de
inleiding van de bundel verwoord wordt.
5. Negatieve theologie
In die inleiding wordt een verband gesuggereerd tussen de aandacht
die er bij onze Thomas-interpretatie is voor de negatieve theologie en
de cultuur-filosofische kritiek. Negatieve theologie is zeker bij een
aantal filosofen een thema. De bundelOns ontbreken heilige namen,
die een weerslag is van een project van de onderzoeksgroep
cultuurfilosofie van de KTV, heeft als ondertitel negatieve theologie in
de hedendaagse cultuur-filosofie.ï Op het lustrumcongres van de KTV
was één van de workshops gewijd aan de negatieve theologie. Maar
zowel in de bundelOns ontbreken heilige namen als in de workshop
zijn er fundamentele kanttekeningen geplaatst bij een te gemakkelijk
gebruik van 'negatieve theologie'. De tendens bestaat de aandacht van
die hedendaagse filosofen op één noemer te brengen met de negatieve
theologie zoals die bij Thomas te vinden is. Ik formuleer hier
enigszins voorzichtig en beperkt. Vaak wordt die traditionele negatieve
theologie verbonden aan Dionysius, Eckhart, Tauler, Angelus Silesius,
Johannes van het Kruis, en dan wordt Thomas in deze rij ingevoegd.
Ik heb daar mijn vragen bij en daarom ben ik voorzichtig en beperk
me tot Thomas. Tegen die tendens om alles op één noemer te brengen
verzetten zich theologen. Ik zie twee grote verschillen tussen de
negatieve theologie van Thomas en die van de huidige cultuurfilosofen.
Allereerst wordt in die filosofie gewezen op vreemdheid. God
lIse N. Bulhof en L. ten Kate (red.), Kampen, 1992.