Jaarboek Thomas Instituut 1995 - Thomas Instituut te Utrecht

174 L. WINKELER
midden en nieuwonjuist was, deden niet veel anders dan het moment
verplaatsen, vanaf waar de geschiedenis voor het ontstaan van het
moderne Europa van belang werd. Echter, de antropologen hebben ons
óók geleerd dat we juist de vreemdheid, het verschil tot ons moeten
laten doordringen. En om dat ten volle te kunnen doen, zullen we ook
onze eigen tijd moeten doorgronden. Één van de grootste eontrasten
tussen de Middeleeuwen en onze tijd is de begrensdheid, c.q. de
onbegrensdheid van de macht. Voor de Middeleeuwers waren de
grenzen van de macht voortdurend in beeld en de dreiging van de
chaos dus evenzeer. De Middeleeuwen kenden dan ook een enorme
passie voor orde en ordening, zowel in de theorie als in de praktijk
van het maatschappelijk leven.
Zo beschouwd is de zin van de studie der Middeleeuwen gelegen in de
_p_ijnlijke herinnering. De confrontatie tussen onze macht en hun
machteloosheid brengt ons de grenzen van onze eigen macht onder
ogen, zoals ook het boek Deuteronomium dat doet: "Bedenk altijd dat
gij slaaf zijt geweest in Egypte" (17:22).
Lodewijk Winkeler