Uitvoeringsmap Bestuurlijke Aanpak Vastgoed - RIEC's

Onregelmatigheden rond de verhuur van particuliere woningen
Hierbinnen vinden we bijvoorbeeld de traditionele huisjesmelker die zijn huurders uitbuit, de
huiseigenaar die zijn huurder door intimidatie probeert weg te krijgen of de huizenbezitter die
zijn panden laat verkrotten.
Onrechtmatig gebruik door herbestemming kan, naast bovengenoemde signalen, gepaard
gaan met:
• Uitbuiting door hoge huurprijzen te berekenen
• Ontstaan van malafide bemiddelingsbureaus dan wel tussenpersonen
• Verbouwingen zonder vergunning
• Onbelaste inkomsten uit de verhuur van woonruimte
• Handelen in strijd met de splitsingsvoorwaarden van de gemeente
Onrechtmatig gebruik
Binnen deze vorm wordt de woning voor andere doeleinden gebruikt dan reguliere
huisvesting of het gebruik van panden (als dekmantel) voor criminele activiteiten.
Overbewoning
Bij de eerste vorm kan er sprake zijn van verkamering van de woning om deze in te richten
als illegaal pension, hotel of voor beddenverhuur (overbewoning). Een hieraan gelieerde vorm
van herbestemming is het al genoemde gebruik van bedrijfspanden om daarin illegalen te
huisvesten of het onrechtmatig verbouwen en verhuren van voormalige winkelpanden op de
begane grond tot woongelegenheid. Daarnaast valt permanente bewoning van een
recreatiewoning ook onder deze vorm.
Criminele activiteiten
Bij onrechtmatig gebruik in relatie tot criminele activiteiten gaat het met name om het
onrechtmatig gebruik van panden voor de wietteelt. Daarnaast worden panden gebruikt voor
drugs- handel en -smokkel, vrouwenhandel, illegale prostitutie en mensensmokkel. In dit
laatste geval gaat het dan om safehouses, panden in beheer van mensensmokkelaars waar
gesmokkelde migranten in afwachting van hun verdere reis naar het bestemmingsland
heimelijk en soms ook onvrijwillig verblijven. Tot slot blijkt dat er in panden activiteiten worden
ontplooid die financieel gezien een dermate laag rendement hebben dat het zeer aannemelijk
is dat er geld witgewassen wordt. Voorbeelden van gelegenheden waar dit soort praktijken
kunnen plaatsvinden, zijn (illegale) hotels, oosterse supermarkten (toko’s), oosterse
videotheken of belhuizen op toplocaties terwijl er weinig klandizie is of wordt toegelaten en er
nauwelijks omzet wordt gedraaid.
Uit het onderzoek komt naar voren dat er tussen onrechtmatig gebruik van woningen en
onrechtmatige bewoning regelmatig een relatie te vinden is. Zo schetsen deskundigen
situaties waarbij grote aantallen Poolse werknemers in illegale pensions worden
ondergebracht waarin ook prostitutie plaatsvindt en wijzen zij op de zogenaamde
matrassenverhuur aan illegaal verblijvende vreemdelingen 7 .
Onrechtmatig gebruik voor criminele activiteiten kan naast bovengenoemde signalen gepaard
gaan met:
• Overlast voor de buurt (stank, aanloop door klanten)
• Ontlopen van energie-inkomsten voor energiebedrijven
• Misdrijven in het kader van de opiumwetgeving
• Uitbuiting
• Onderdrukking
• Intimidatie en bedreiging van kwetsbare groepen (illegale vrouwen of arbeiders)
• Verschraling c.q. monocultuur van activiteiten in binnensteden
• Bedreiging van het reguliere ondernemingsklimaat, het woon- en leefklimaat
• Verwevenheid met de georganiseerde misdaad: witwaspraktijken en underground
banking
7 Ferwerda, H., Staring, R. Vries Robbé, E. de & Bunt, J. van de (2007). Malafide activiteiten in de vastgoedsector.
Een exploratief onderzoek naar aard, actoren en aanpak. Amsterdam: Uitgeverij SWP.
17
17