Doorlichting partijstuctuur ChristenUnie.pdf - AA Planadvies

3 Inhoudelijke oriëntatie
De diepte in over het onderwerp partijstructuren en verwante zaken. Algemene theorie over
de organisatie van het openbaar bestuur en politieke partijen in Nederland. Hoe werkt het
systeem?
In onze moderne democratieën kennen wij partijenstelsels. In sommige landen met twee of
drie partijen, in andere landen met veel meer partijen. Daarnaast komt ook het personenstelsel
voor. Het Nederlandse woord democratie stamt af van de Griekse woorden “dèmos” (volk) en
“kratein” (heersen, regeren). De kern van een moderne democratie is dat het volk
vertegenwoordigers kiest om wetten te maken en het land te regeren. Maar het kon ook
anders: in het oude Athene stemde het volk zelf rechtstreeks over de wetten.
We kunnen dus onderscheid maken tussen een directe democratie en een representatieve
democratie. In een directe democratie kan iedereen die aan een wet moet gehoorzamen in
gelijke mate meebeslissen over die wet. Vanwege praktische bezwaren wordt dit systeem in
zijn oorspronkelijke vorm nergens meer toegepast.
De representatieve democratie is ontstaan toen bevolkingsgroepen uitdijden en er steeds
grotere gebieden bestuurd moesten worden. In een representatieve democratie draagt het volk
een aantal nauwkeurig gedefinieerde bevoegdheden voor een beperkte tijd over aan een aantal
afgevaardigden welke het volk 'representeren' en de wil van het volk uitvoeren. De invoering
had zeker praktische redenen: directe democratie was voor een dorp met een paar honderd
inwoners nog wel goed te organiseren, maar voor een heel land en verstoken van onze
moderne communicatiemiddelen was het ondoenlijk. Een goed voorbeeld van een
representatieve democratie is onze parlementaire democratie. Belangrijk aandachtspunt bij
een representatieve democratie is wel dat er regelmatig verkiezingen moeten worden
gehouden om te voorkomen dat de bevoegdheden permanent uit handen van het volk gaan.
Directe democratie in een moderne context houdt in dat er instrumenten bestaan waarmee het
volk macht kan uitoefenen, bijvoorbeeld door een bindend referendum op volksinitiatief.
Nederland is ook een representatieve democratie, maar dat is niet altijd zo geweest,
bijvoorbeeld in de Middeleeuwen. De Nederlandse democratie heeft wel een lange
geschiedenis. Opmerkelijk is daarbij dat Nederland langer een republiek dan een monarchie is
geweest.
3.1 Historisch perspectief.
Nederland ontwikkelde zich direct na de middeleeuwen als een zelfstandige natie.
In 1568 begon de tachtigjarige oorlog doordat de Nederlandse gewesten gezamenlijk in
opstand tegen de Spaanse koning kwamen. Onderling waren ze echter zo verdeeld dat ze niet
gezamenlijk konden optrekken. Pas in 1579 verenigden de Noordelijke gewesten zich binnen
de Unie van Utrecht die in de jaren daarna nog verder werd uitgebreid. Twee jaar later
verklaarden de gewesten zich zelfstandig 8 en werd er een zoektocht opgezet naar een nieuwe
landvoogd die het gebied wilde besturen. Dat wilde om politieke redenen niet zo goed slagen
8 Plakkaat van Verlatinghe, 26 juli 1581, deze acte heeft enkele opvallende parallellen met de Amerikaanse
Onafhankelijkheidsverklaring van 1776.
De partijstructuur van de ChristenUnie in het perspectief van de toekomst.
Gert Schouwstra Pagina 12 8 september 2009