Doorlichting partijstuctuur ChristenUnie.pdf - AA Planadvies

4.2 Wat zijn de fundamentele verschillen tussen deze organisaties?
Naast grote culturele verschillen (de VVD schijnt bijvoorbeeld volgens het interview heel
gezellig te zijn) en ideologische verschillen, zijn er grote verschillen in de manier waarop de
partijen zich hebben georganiseerd. Over dit laatste aspect gaat deze studie. Voor een
onderlinge vergelijking dienen de verschillen vooral onderscheidend ten opzichte van elkaar
te zijn. Bij sommige partijen, zoals D66, SGP, PVV en SP zijn dit soort verschillen zelfs
verworden tot een eigen handelsmerk en deel gaan uitmaken van de identiteit van de partij.
In dit onderzoek is gekeken naar een viertal onderscheidende factoren:
• Veerkracht van de organisatie.
• Medezeggenschap leden / partijdemocratie.
• Interne cultuur van de organisatie. Top-down / bottom-up.
• Gelaagdheid, dan wel versnippering van de organisatie.
In onze maatschappij vinden veranderingen steeds sneller plaats. Generaties volgen elkaar
steeds sneller op (zie verderop in dit hoofdstuk). Daarom wordt hier ingegaan op de wijze
waarop de partij is ingericht en kan inspelen op maatschappelijke behoeften. Is de
partijstructuur strak of zijn er speelse manieren om snel in te spelen op de behoeften van de
leden? Hoe gemakkelijk is het om iets in de partij te veranderen? En zijn die behoeften er wel
bij de achterban? Of vraagt de achterban juist om een heel ander geluid? De volgorde van de
partijen hieronder is bepaald door de grootte van de Tweede Kamerfracties.
4.2.1 CDA
Het CDA 16 bestaat uit één vereniging die op Europees, nationaal en regionaal niveau
opereert. De leden zijn georganiseerd in afdelingen en kunnen zowel de plaatselijke,
provinciale, als landelijke vergadering (het Partijcongres) bezoeken en daar hun volledige
rechten uitoefenen. De statuten zijn vrij algemeen geformuleerd en worden nader uitgewerkt
in het Huishoudelijk Reglement wat ook door het Partijcongres wordt vastgesteld. Op het
Partijcongres zijn alle leden stemgerechtigd en hebben de provinciale afdelingen en
bijzondere organisaties extra stemrecht (totaal ca 200 extra stemmen).
Het CDA is een echte bestuurderspartij, de partij is democratisch georganiseerd maar nogal
gezagsgetrouw, er wordt goed geluisterd naar de partijleiding. In de cultuur is hier en daar
nog steeds de spanning tussen de oude drie partijen terug te vinden. Door de vlakke
organisatie is het relatief gemakkelijk om veranderingen door te voeren, maar hier is intern
niet veel behoefte aan. De partijleiding heeft een centrale positie. De partij leunt nog steeds op
de oude zuilen en heeft net als de meeste kerken te maken met een gestage terugloop in het
ledental. De aanhang bestaat voor een groot deel uit mensen vanuit de middenklasse, vaak
met christelijke wortels.
4.2.2 PvdA
De PvdA 17 bestaat uit één vereniging die op Europees, nationaal en regionaal niveau
opereert. De leden zijn georganiseerd in afdelingen en hebben daar spreek- en stemrecht.
Leden hebben ook spreekrecht op de provinciale vergadering (het Gewest). Vanuit de afdeling
vindt een afvaardiging plaats naar zowel de provinciale, als landelijke vergadering (het
16 Voor een uitgebreide beschrijving, zie bijlage 1.
17 Voor een uitgebreide beschrijving, zie bijlage 2.
De partijstructuur van de ChristenUnie in het perspectief van de toekomst.
Gert Schouwstra Pagina 20 8 september 2009