DE VERNIEUWING VAN DE STADSVERNIEUWING

namelijk vaak apart van de bouwplannen gemaakt, meestal zelfs achteraf, toen de nieuwbouw
of renovatie reeds was voltooid. Bovendien werden de meeste inrichtingsplannen niet
gemaakt met oog op het grote geheel, maar per straat of zelfs per straatdeel, waardoor de
openbare ruimte tussen de verschillende straten en buurten niet op elkaar was afgestemd. Zo
kwam het voor dat de straatbreedte binnen één straat kon variëren. Daarnaast werden overal
standaardmaterialen en -­‐meubilair gebruikt, wat ertoe heeft geleid dat vrijwel elke straat, in
elke stad, er uiteindelijk ongeveer hetzelfde uitziet.
Kenmerkend voor de stadsvernieuwing is de hang naar variatie, die tegelijkertijd een
zekere eentonigheid met zich meebrengt. De variatie is gekunsteld en bestaat uit
standaardvormen-­‐ en materialen. Bovendien is er absoluut geen rekening gehouden met de
wijk, of zelfs de straat, als geheel. Zo kon het bijvoorbeeld gebeuren dat één straat, namelijk
de Jan van Gojenstraat in de Schilderswijk, negen verschillende straatbreedtes had, en dat
over een lengte van slechts 350 meter. [blad 22] Langs deze straat stonden namelijk twee
‘enclaves’ die stedenbouwkundig niet op elkaar, noch op de oorspronkelijke
stedenbouwkundige structuur, waren afgestemd. Een wandeling door deze straat vat vrijwel
alle kenmerken van de stadsvernieuwing samen: het onoverzichtelijk straatbeeld door de
toepassing van verschillende rooilijnen, de wirwar aan paaltjes, de veranderende
parkeerrichtingen, de verkeersdrempels en doorlopende stoepen, de verspringende
geveldelen, trespa geveldelen, enkele donkere portieken, de verschillende dakvormen, het
kleur-­‐ en materiaalgebruik en de rommelige balkons. Renovatie komt in deze straat ‘helaas’
niet voor, maar gelukkig zijn enkele straten verderop ook de dakdozen, gestucte gevels,
samengevoegde trappenhuizen met trespa bellenblok en aangeplakte stalen balkons te
bewonderen.
Halverwege de jaren tachtig begonnen de gebreken van de stadsvernieuwing door te dringen
tot bestuurders en architecten. De stadsvernieuwingsplannen boden blijkbaar te weinig
houvast voor de vormgeving en inrichting van de stad. Vanaf die tijd is er dan ook een tweede
omslag op handen, wat het einde van de stadsvernieuwing zou betekenen. Sindsdien komt er
steeds meer aandacht voor de fysieke aspecten van de stadsvernieuwing: er komen weer
ruimtelijke, stedenbouwkundige en architectonische doelstellingen. Desondanks heeft de
stadsvernieuwing, in de zeer korte periode dat zij van kracht was, zonder twijfel haar stempel
gedrukt op menig stadswijk en het straatbeeld onmiskenbaar beïnvloed.
De Vernieuwing van de Stadsvernieuwing | Renate van Schaik | mei 2012
28