ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
Toch blijken bepaalde pre-koloniale clichés over zwarten ook tot na de Congolese
onafhankelijkheid door te schemeren in de westerse verbeelding. Eeuwenlang hebben blanken
vanuit een eurocentrisme bepaalde barbaarse praktijken aan de zwarten toegeschreven. De
beschavingsmissie van de Europeanen stelde zich dan ook tot taak om hieraan een einde te
stellen.
Zo hebben westerlingen het altijd moeilijk gehad met wat ze bestempelden als de seksuele
losbandigheid van zwarten, en meerbepaald met polygamie. Het is echter objectiever om te
stellen dat Congolezen niet verplicht monogaam zijn [65]. Bij stamhoofden vervulde het bezit
van verscheidene vrouwen de functie van statussymbool. Bij de blanken echter, stootte
polygamie altijd op afkeur en onbegrip. Rond de periode van de Congolese onafhankelijkheid
bijvoorbeeld, schreef een journalist in Le Soir verwonderd over een wetsvoorstel waardoor alle
vrouwen van een parlementariër een reisvergoeding zouden ontvangen om hun man te
vergezellen [66]. Het voorstel werd uiteindelijk verworpen, maar uit het artikel bleek duidelijk
een zekere minachting over het feit dat een aan polygamie gerelateerd punt op de politieke
agenda werd geplaatst. De verklaring voor het toeschrijven aan zwarten van polygamie en
seksuele losbandigheid, ligt gedeeltelijk bij de blanken zelf. In hun contact met Afrikanen, die
opener en natuurlijker met hun seksualiteit omgingen, gingen bepaalde blanken vanuit hun
frustratie hun eigen seksuele fantasieën overdragen op de zwarten.
Een ander pré-koloniaal motief in de blanke verbeelding over Afrikanen, dat wellicht in stand
gehouden wordt omdat het zo tot de verbeelding spreekt, is het vermeende kannibalisme. In
Europa is men geneigd te denken dat kannibalisme enkel voorkomt bij volkeren op verre
plaatsen zoals in de Afrikaanse brousse of bij hun primitieve voorvaderen, of binnen hun eigen
volk maar dan enkel in extreme situaties zoals bijvoorbeeld na een schipbreuk. Kannibalisme
symboliseert de ultieme grens tussen wild en beschaafd. De Belgische kolonialen leefden in de
overtuiging dat de koloniale periode een einde had gesteld aan het kannibalisme, dat volgens
hen in het pre-koloniale Congo een gangbare praktijk was. Ironisch genoeg onstonden er
tijdens de koloniale periode onder de inlandse bevolking tal van mythes over blanken die
Congolezen opaten [67]. Zo is er bijvoorbeeld de mythe van de mutumula, volgens dewelke
blanken zwarte vrouwen zouden gevangen-nemen om hen vervolgens te doden en in te blikken
[68].
De koloniale periode bracht een definitieve verschuiving teweeg van het beeld van de
Afrikaan als woeste krijger naar het stereotiep beeld van de Afrikaan als een groot kind. Een
verklaring voor deze visie is de toepassing in de negentiende eeuw van het darwinisme in de
psychologie. Via de zogehete biogenetische wet, waarbij de evolutie van het individu (de fases
van geboorte tot de dood) wordt getransponeerd naar de evolutie van een soort, stelde men
zwarten gelijk met kinderen en geestelijk gestoorden. Immers, de psychoanalyse paste deze
wet toe op de antropologische visie die Afrikanen als onze ‘eigentijdse voorouders’
beschouwde, en kwam tot de conclusie dat zwarten als grote kinderen dienden behandeld te
worden. Aangezien het gedrag van kinderen instinctief heet, kreeg het begrip wildheid, dat
reeds langer in het Europese vertoog over Afrikanen aanwezig was, naast de associatie met
natuur en flora nu ook het aspect van het instinctieve mee [69].
Het beeld van Afrikanen als grote kinderen is heel belangrijk in het koloniale vertoog. De
ouder-kind relatie, die eigen was aan het kolonialisme in het algemeen, is niet natuurlijk
9 sur 73 25/07/2007 22:46