ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
het koninklijk bezoek bijgedragen tot een grotere bekendheid van Congo bij de Belgische
bevolking.
De komst van koning Boudewijn creëerde hoge verwachtingen, zowel bij de blanken als
de zwarten. De Belgische kolonialen zagen in de komst van de vorst een middel om hun aanzien
bij de inlandse bevolking te vergroten, hun prestige had namelijk te lijden onder de verzuurde
relatie tussen blank en zwart in de kolonie. Eveneens bij de zwarte Congolezen waren de
verwachtingen hoog gespannen. De komst van de Grand Chef vervulde de zwarten met de hoop
op verandering : “Le Roi va changer tout !” [91]. Deze hoop werd in verscheidene kranten
verwoord in clichétermen zoals obscuur, mysterieus en instinctief, termen die wel vaker
worden gebruikt als het over Afrika of haar bewoners gaat [92]. Hoe het ook moge wezen, de
komst van de koning zou alles veranderen in de ogen van de inlandse bevolking. Zo staat
bijvoorbeeld te lezen in Le Soir : “les Noirs le [de koning] considéreront un peu comme la
Grande Amulette” [93]. Bewust of onbewust lijkt het woord “amulet” een verwijzing naar het
vermeende bijgeloof van zwarten, wier godsdienst in de ogen van blanken beperkt bleef tot het
aanbidden van fetisjen. Alleszins laat men in de kranten uitschijnen dat de zwarte Congolezen
een blind of zelfs naïef geloof koesterden in de veranderingen die de komst van koning
Boudewijn, die immers ook hun koning of Chef was, zou teweeg brengen.
Wat meteen opvalt in de berichtgeving van de Belgische dagbladen is de nadruk die gelegd
werd op het enthousiasme bij de Congolese bevolking. Koning Boudewijn werd tijdens de Blijde
Intredes in de provinciehoofdsteden evenzeer door de blanken geestdriftig onthaald, maar men
schreef aan de ontvangst door de zwarte Congolezen een grotere uitbundigheid en vooral, een
grotere spontaneïteit toe. Zo lazen we bijvoorbeeld in La Libre Belgique, in een nabeschouwing
over de rondreis, dat “la chose la plus frappante dans l’attitude de nos compatriotes, c’est
leur spontanéité. Rien d’officiel chez eux” [94]. Toch waren sommige journalisten
geïntimideerd door de uitbundigheid van de Congolezen, want “als ge te midden van een groep
dansenden en zingenden staat, slaat de angst u om het hart! Want deze mensen vergeten alle
zin voor werkelijkheid, leven in een andere wereld” [95].
De Congolezen waren dus oprecht enthousiast over de komst van koning Boudewijn en
bedachten hem met de naam Mwana Kitoko, een term uit het Lingala die zoveel betekent als
“De Jonge Knaap”. In latere publicaties over het koninklijk bezoek aan Congo duikt echter
systematisch de term Bwana Kitoko, “De Mooie Heer”, op. Historicus Etambala heeft
aangetoond dat het hier geschiedvervalsing betreft, op de naamsverandering zou aangestuurd
zijn door de koloniale overheid om te vermijden dat de koning met een kind geassocieerd
werd [96].
Er was opmerkelijk veel interesse voor de Congolese ‘folklore’. Zo werd de koning tijdens zijn
verblijf in Congo meermaals vergast op traditionele dans, een evenement dat door de blanke
bezoekers met veel fascinatie werd gadegeslagen. Bijgevolg verscheen hiervan in de pers
telkens een sfeervol verslag, met veel couleur locale. Hoewel bepaalde journalisten duidelijk
kritisch stonden tegenover de authenticiteit van deze opvoeringen [97], toch werden ze
doorgaans beschouwd als getrouwe weergave van het leven in een primitieve Afrikaanse stam :
“Et le Roi sourit à cette fantasmagorique évocation de la brousse” [98].
In diezelfde context merkten we eveneens hoe vaak er in de kranten op tam-tams trommelende
zwarten werden opgevoerd. Ongetwijfeld werd er daadwerkelijk in kader van de plechtigheden
veelvuldig door Congolezen getrommeld en gedanst, dit is immers een onderdeel van hun
5 sur 73 25/07/2007 22:46