ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
terug te vinden.
Elders in de reeks wordt de rechtspraak onder de loep genomen. “De zwarten zijn
gepassioneerde redenaars die er plezier in scheppen aan een rechtzaak deel te nemen al was
het maar om, ter verklaring van een vechtpartij, hun hele stamboom en die van hun ras te
kunnen verhalen” [193] is een uitspraak van de journalist die steunt op het stereotype van de
zwarte als mooiprater. In deze context wijst Etambala op het feit dat Belgen maar drie soorten
Zaïrezen kennen, en één daarvan is de eeuwige student die meestal wordt omschreven als een
briljant spreker en een breedsprakerige intellectueel [194]. Dit illustreert goed hoe bepaalde
clichés of stereotypen tot op heden blijven doorwerken.
De rechtspraak wordt vergeleken met het westerse model. Zo worden bijvoorbeeld de
betrokken partijen in een rechtszaak eventueel vergezeld door raadslieden, “die geen
advocaten zijn zoals wij ze in Europa kennen”, want, zo staat tussen haakjes te lezen : “Congo
heeft nog geen intellectuelen” [195]. Het klopt dat Congo op het ogenblik van de
onafhankelijkheid te weinig universitair geschoolden [196] telde, zo’n 1300 hoger én
universitair geschoolden [197], maar stellen dat Congo op dat ogenblik helemaal geen
intellectuelen bezat, is een veralgemening die onrecht doet aan de opkomende intellectuele
elite in de kolonie.
Een reportage als “Met de Boeing naar Congo” trachtte een beeld te scheppen van hoe men in
Congo leefde op dat ogenblik. Maar zoals hierboven aangetoond maakte de journalist soms
gebruik van stereotypen en bovendien wist hij zich niet helemaal te verlossen van het juk van
het eurocentrisme, hetgeen een open kijk verhindert. Een mogelijk gevolg van deze reportage
is de versterking in de ogen van de lezer van de associatie van Congolezen met fetisjisme en
geheimzinnigheid. Dit is belangrijk aangezien het hier de verbeelding betrof van een volk op de
drempel van de onafhankelijkheid.
IV. DE ONAFHANKELIJKHEID (1960)
1. De Congolese onafhankelijkheid op 30 juni 1960
De Congolezen hadden op de rondetafelconferentie gepleit voor 1 juni, maar minister
De Schryver wist 30 juni als onafhankelijkheidsdatum te bekomen, wat in ieder geval bijzonder
weinig tijd was om de kolonie klaar te stomen voor volledige onafhankelijkheid.
Er wordt in deze context gesproken over de ‘weddenschap’ van minister De Schryver. Een snelle
dekolonisatie werd verkozen boven een moeizame, om snelle spanningen, conflicten en
fustraties bij de Congolezen te vermijden. In België ging men er vanuit dat na de
onafhanklijkheid niet veel zou veranderen en dat de blanke kaders werkzaam zouden blijven,
ditmaal in opdracht van de Congolese regering. Met een meerderheid van Belgisch gezinde
partijen in het Congolese parlement aan de ene kant, en met een vriendschapsverdrag voor de
periode van tien jaar aan de andere kant, zouden de Belgische belangen in Congo
vertegenwoordigd blijven. Waar men in het moederland echter niet op gerekend had, was het
klinkende succes van het Congolese nationalisme, van de MNC in het bijzonder, op de meer
gematigde partijen bij de provinciale en nationale verkiezingen in mei 1960. Deze partij hield er
tijdens de campagnevoering bepaald onorthodoxe methoden op na en schuwde zelfs de
1 sur 73 25/07/2007 22:46