ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
Tot slot nog een laatste voorbeeld, dat eveneens op frappante wijze herinnert aan de tijd van
de mensententoonstellingen. Wanneer de Congolese dansgroep Changwe Yetu naar Brussel
werd gehaald voor de Expo in 1958, schreef men in De Standaard over een “oorspronkelijke
dans” in “traditionele klederdracht” die “aangrijpend” was en baadde in “een adembenemende
sfeer”. Vooral echter hoe men schreef dat het podium zou bedekt worden met aarde “om zo
getrouw mogelijk het gewone terrein van hun dansen weer te geven” [139]. De
primitievelingen in hun “wilde” omgeving, als het ware.
4. De onlusten in Leopoldstad van 4 januari 1959 [140]
Het oproer in Leopoldstad kwam voor velen als een donderslag bij heldere hemel. De
Belgische publieke opinie was zwaar geschokt. Ook de buitenlandse pers had grote
belangstelling voor de ontwikkelingen in Belgisch Congo, dat blijkt onder meer uit het feit dat
men in Belgische dagbladen de opinies weergaf uit de berichtgeving van vooraanstaande
Europese en Amerikaanse kranten. Deze buitenlandse berichten hebben het explicieter over een
anti-blank karakter van de rellen. Belangrijk is dat de illusie van Belgisch Congo als
modelkolonie, als een oase van rust, werd doorprikt. Het waren bange dagen voor de blanke
kolonialen in de hoofdstad.
Dat de onlusten precies in Leopoldstad uitbraken, kan geen toeval heten. Schalbroeck heeft aan
de hand van cijfermateriaal de sociaal-economische toestand te Leopoldstad in deze periode
geschetst. Een snelstijgende bevolking in combinatie met een gebrek aan
onderwijsmogelijkheden had een grote werkloosheidgraad en een steeds toenemende
criminaliteit tot gevolg. De verhouding tussen het aantal blanken en zwarten bedroeg één op
twintig, en de zwarte arbeidersmassa zag zich geplaatst tegenover een sterk blank patronaat.
Daarenboven bestond er voor het proletariaat geen sociaal vangnet [141].
De erbarmelijke leefomstandigheden in de zwarte wijken en het gebrek aan kansen bij de
meeste Congolezen in Leopoldstad was één belangrijke aanleiding voor het barsten van de
bom. Maar ook politieke factoren hebben de onlusten in de hand gewerkt. Het groeiend
Congolees nationalisme met de oprichting van partijen zoals de M.N.C en Abako (Alliance des
Bakongo) creëerde bepaalde verwachtingen bij de Congolese bevolking, die echter door de
koloniale overheid niet werden ingelost. In de dagbladen wordt meermaals gewezen op de
invloed van de pan-Afrikaanse conferentie in Accra in december 1958 inzake het groeiend
Afrikaanse bewustzijn en het opkomend nationalisme. Bovendien had de Congolese bevolking
gehoopt dat koning Boudewijn naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de kolonie op
18 oktober 1958 naar Belgisch Congo zou afreizen, om hen in hoogsteigen persoon te komen
spreken over autonomie [142]. Een deel van de Congolese bevolking was duidelijk
gefrustreerd, en “je houdt geen ongeduldige kinderen maandenlang aan het lijntje” [143].
De directe aanleiding werd gevormd door de beslissing van de koloniale overheid om een
bijeenkomst van het Abako van Joseph Kasa Vubu te verbieden. In feite was er geen bezwaar,
de vergadering werd immers binnenshuis georganiseerd in een gebouw van Y.M.C.A. (Young
Men’s Christian Association) en niet in openlucht, desalniettemin had de burgemeester van
Leopoldstad de samenkomst verboden. Kasa Vubu had zich bij de beslissing neergelegd, maar
de genodigden konden niet op tijd verwittigd worden. De sfeer onder de aanwezigen was
2 sur 73 25/07/2007 22:46