ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
cultuur, doch vermoedelijk heeft de overvloedige media-aandacht voor deze aspecten van de
Congolese bevolking de beeldvorming van de Congolees beïnvloed. Wat stereotypering betreft
heeft de uitgebreide aandacht voor de Congolese zelfexpressie hoogstwaarschijnlijk de clichés
van de muzikaal aangelegde en immer dansende zwarte in de ogen van de Belgische lezer
bestendigd.
Deze foto werd gepubliceerd in Le Soir ( 27 mei 1955 ) en illustreert treffend op welke wijze
men in de blanke verbeelding van Congolezen gepreoccupeerd was met tamtams en het
element van ritme. Meermaals beschreven blanken hoe zwarten op het ritme van het
tromgeroffel alle zin voor realiteit verloren en zich als bezetenen uitputten in zang en vooral in
dans. Zo heeft bijvoorbeeld Vandersteen in dit verband aangetoond dat “frénésie” (en hiervan
afgeleid “frénétique”) het codewoord werd in de verslaggeving van de Congolese dansen naar
aanleiding van de onafhankelijkheidsviering in 1960 [99].
De tamtam loopt als een rode draad doorheen deze studie, omdat de journalisten blijkbaar elke
gelegenheid, weliswaar voornamelijk in het kader van plechtigheden en feestelijkheden,
aangrepen om er gewag van te maken. De tamtam werd in het vertoog van bepaalde
journalisten zelfs als metafoor aangewend, in de zin dat Congolezen hun leven zouden laten
leiden door het ritme van de trommels. Dit beeld vindt men bijvoorbeeld in Le Peuple, in de
context van de onafhankelijk-heidsstrijd : “pour mener tambour battant, et à un rythme sans
cesse accéléré, leur lutte pour indépendance, les Congolais ne furent pas seuls” [100].
De zwarte werd in context van het koninklijk bezoek meermaals als een attractie gezien door
de bezoekende blanken. Naar aanleiding van een feestelijk onthaal van koning Boudewijn, met
muziek en dans, schreef Louis De Lentdecker in De Standaard : “Het was net of het koloniaal
museum van Tervuren levend werd!” [101].
Vermoedelijk associeerden de blanke bezoekers Congo met het primitieve leven in
stamverband, met dans en allerhande rituelen, met geheimzinnigheid et cetera. Wanneer deze
illusie doorprikt werd, klonk het in Volksgazet bijvoorbeeld naar aanleiding van een
folkloristische opvoering verontwaardigd : “teveel witte uniformen, Congolezen in katoenbroek
en politiemannen met rode mutsen in een décor dat rein primitief had moeten blijven” [102].
De wijze waarop de Congolezen werden opgevoerd als bezienswaardigheid is een belangrijk
6 sur 73 25/07/2007 22:46