ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
drijven, bijvoorbeeld in de bewering dat premier Eyskens en ministers Wigny en d’Aspremont
Lynden samen een “Congo-Comité” vormden [262], en bovendien baadt het boek iets teveel in
een complotsfeer. Maar De Witte toont wel op overtuigende manier aan dat ook de Belgische
regering en de Belgische raadgevers in Katanga hun aandeel hebben in de schuld. Zo heeft de
regering in België, door toestemming te verlenen om Lumumba en zijn medegevangenen naar
Elisabethstad over te plaatsen, mede het doodsvonnis getekend. Van de Belgische militairen in
Katanga wordt meestal beweerd dat ze enkel bevelen uitvoerden, maar De Witte is van mening
dat zij de executie hadden kunnen verhinderen, indien zij dit zouden gewenst hadden.
Daarnaast is er de rol van de VN, die Lumumba onvoldoende heeft beschermd, en het zogehete
plan-Barracuda van de CIA, die de fysieke uitschakeling van Lumumba beoogde. In het boek
wordt aangetoond dat niet de eigenlijke daders van belang zijn, maar wel het hele systeem dat
heeft geleid tot de moord op Lumumba [263].
Het is merkwaardig hoe de moord meer dan drie weken lang in de doofpot kon gehouden
worden. Wanneer de Katangese overheid niet meer kon ontkennen dat Lumumba en zijn
medegevangenen in Elisabethstad verbleven, werd officieel verklaard dat ze zich in goede staat
bevonden. Vervolgens werd een onwaarschijnlijk ontsnappingsverhaal opgedist : bij de
overplaatsing naar Kasaï hadden de gevangen kunnen ontsnappen, maar zij werden door
verbolgen dorpelingen, wiens naam niet kon genoemd worden uit vrees voor repressailles van
lumumba-gezinde soldaten, gevonden en vermoord. Deze verklaring werd 13 februari afgelegd
op een persconferentie door minister Munungo. Er bestonden foto’s die als bewijsmateriaal
moesten doorgaan, want de ontsnapping was onder leiding van de blanke kapitein Gat volledig
geënsceneerd. Op 14 februari ten slotte, kopten de kranten dat Lumumba was vermoord [264].
Naar aanleiding van de dood van Lumumba verschenen overal in de pers commentarenstukken
over zijn betekenis voor Congo en de wereld, en over zijn persoon. Overal werd hij als een
begaafd spreker erkend, en niet zelden werd deze lijn doorgetrokken tot demagogie. Uiteraard
werd hem ook zijn onhandigheid in de Congo-crisis aangewreven.
In La Libre Belgique werd de hakbijl bovengehaald en was men ongemeen hard voor Lumumba.
De titel van het artikel, “cruel et sanglant…”, zette meteen de toon. Hij was paranoïde en had
er de fysische kenmerken van. Er werd geschreven dat “son ambition était sans mesure, ses
haines étaient sans pardon”. Even ambitieus als haatdragend dus, maar hij werd vooral
voorgesteld als een machts-
wellusteling : “il eût sacrifié le monde entier à sa soif de pouvoir”. “C’était un homme cruel”, zo
besloot men [265]. De redactie van La Libre Belgique gebruikte in deze mini-biografie alle
kenmerken die in voorgaande maanden als anti-lumumbistische propaganda verschenen waren
in de pers [266].
In Le Peuple beriep Demany zich in zijn biografie van Lumumba volledig op het eeuwenoude
discours van Afrika als donker en mysterieus continent. Hij schreef dat het fanatisme van de
ex-premier zijn oorsprong vond “dans les sombres traditions de la terre africaine et dans la
geste mysterieuse des grands ancêtres qui doivent se lever de leurs tombeaux, le jour du grand
jugement”. De journalist beweerde dat Lumumba nooit is opgenomen in de mystieke traditie
van zijn volk, en dat hij aanhanger van laïcisme was. Maar, “il savait, presque diaboliquement,
faire appel à une certaine religiosité bantoue, informulée et indéfinissable, et qui est faite de
danses sacrées, d’incantations, de grigris” [267].
Merk op hoe Demany Lumumba hier in verband brengt met een hele resem stereotypen inzake
7 sur 73 25/07/2007 22:46