ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
Hiertoe werden niet alleen de kranten op de dag van de gebeurtenis zelf gelezen, maar ook
steeds vijf dagen vóór tot vijf dagen na de gebeurtenis. Dit is niet meer dan logisch, aangezien
de mediabelangstelling zich doorgaands niet beperkt tot de dag van de gebeurtenis zelf. In de
pers werd lange tijd op voorhand toegeleefd naar de dag van de Congolese onafhankelijkheid,
terwijl de onlusten in Leopoldstad gekenmerkt worden door een lange nasleep.
Teneinde de objectiviteit te vergroten, werden de data van de gebeurtenissen aangevuld met
data van een steekproef. Hiertoe heb ik quasi willekeurig drie perioden tussen 1955 en 1965
uitgekozen :
de hele maand juni 1958
van 1 tot en met 15 maart 1962
van 1 tot en met 15 september 1963
Logischerwijs diende ik een periode te kiezen tussen 1956 en 1957. Dat de keuze viel op juni
1958 is niet toevallig. Zo is 1958 het sleuteljaar in de aanloop naar de Congolese
onafhankelijkheid, waarin tal van gebeurtenissen geleid hebben tot een groter politiek
bewustzijn bij de Congolese évolués. Heel belangrijk was de wereldtentoonstelling in Brussel,
waarbij de Congolezen voor de eerste maal op grote schaal ons land bezocht hebben. Voor de
beeldvorming van de Congolezen is dit uiteraard een interessante gebeurtenis, maar ik achtte
het te omslachtig en te tijdrovend om in het kader van deze laatstejaarsverhandeling zes
kranten over een periode van 6 maanden te raadplegen voor slechts één gebeurtenis. De expo
vond plaats van 17 april tot 19 oktober 1958. De viering van vijftig jaar Belgisch-Congo op 18
oktober viel dan wel samen met het einde van de wereldtentoonstelling, toch leek het nuttig om
in het kader van een steekproef gedurende een maand in volle Expo-periode de kranten te
bestuderen. De resultaten van de steekproef worden overigens niet apart besproken, maar
toegevoegd aan gerelateerde bevindingen. Een steekproef levert immers minder resultaat op
dan een gebeurtenis waarvan men zeker weet dat ze in de pers behandeld werd.
Het onderzoek naar de beeldvorming over Congolezen is gebaseerd op discours analyse [5].
Wanneer een journalist schreef over de Congolese bevolking, dan werd
deze informatie bepaald door verschillende factoren zoals het ideeëngoed van deze journalist,
de heersende opvattingen en de manier waarop in het verleden geschreven en gesproken werd
over Congolezen. Veel voorkomend in het vertoog over een andere culturele groep is de
vermelding van irrelevante details, waardoor te pas maar vooral te onpas wordt geschreven
over het uiterlijk, het gedrag of de levensgewoontes van de “ander”. Bij de discours analyse
dient men hiervoor oog te hebben. Schrijven over een andere cultuur is een precaire bedoening
en de journalisten waren dan ook doorgaans bedacht in hun woordkeuze. Achter wat wel
geschreven werd, ging niet zelden een heleboel informatie schuil die onuitgesproken bleef : het
topje van de ijsberg, zo te zeggen. Uit de stijl die een journalist hanteert kan soms impliciete
informatie gedistileerd worden. Hierbij zijn elementen als woordkeuze, het gebruik van
metaforen en vergelijkingen van belang. De stijl wordt natuurlijk bepaald door de aard van het
artikel, waarbij er een groot verschil in discours is tussen nieuwsverslag en editoriaal.
In deze verhandeling wordt de beeldvorming van Congolezen steeds besproken per
gebeurtenis. Deze methode heeft mijn voorkeur genoten boven andere mogelijkheden, zoals
een indeling per krant of per soort stereotype. Nu wordt meer nadruk gelegd op de context van
de gebeurtenissen, waardoor het onderzoek naar mijn mening een meer samenhangend en
afgerond geheel vormt. Ik heb getracht de voordelen die de andere presentatiemogelijkheden
sur 73 25/07/2007 22:46