ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
waarbij “chocolat” betrekking heeft op hun huidskleur. Daarenboven wordt gesuggereerd dat
zij de natuurwetten kunnen tarten, anders gesteld, dat hun lichaam zich zou hebben aangepast
om in bomen te klauteren. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan aapjes, en aan de westerse
traditie om zwarten te vergelijken met apen.
In zijn geheel vormt dit een mooi voorbeeld van de associatie van zwarten met fauna en flora,
en van hoe in het Westen zwarten dikwijls in een exotisch decorum werden voorgesteld. Dit
geldt in de eerste plaats voor de fotografie [224], gebruikt voor ansichtkaarten bijvoorbeeld, en
voor nagebouwde negerdorpen op de koloniale pavaljoenen van wereldtentoonstellingen, waar
overigens niet zelden Afrikanen te kijk werden gesteld.
Het motief van Congolezen die als trossen in de bomen hingen, is zeker geen alleenstaand
geval. Bij bepaalde journalisten is er een zekere continuïteit terug te vinden in hun discours
over Congolezen,. Zo bijvoorbeeld bij Hugues Vehenne in Le Soir, die met de komst van de
soeverein in 1955 schreef over “un espoir multiple, obscur et instinctif” [225] bij de inlandse
bevolking, en die vijf jaar later na de feestroes optekende :
“Dans la cité africaine regnaint la nuit […] peut-être la peur aussi, car les masses sentent
obscurément que rien n’est terminé” [226]. Obscuriteit en ongrijpbaarheid zijn typische
elementen in het westerse vertoog over Afrika en de zwarten, die dus ook in deze context
opnieuw opdoken in de Belgische dagbladen.
Men had er op voorhand voor gevreesd, maar tijdens de onafhankelijkheidsviering was geen
haat te bespeuren jegens de blanken. Op de meeste plaatsen zijn de feestelijkheden sereen
verlopen, op enkele kleine stammentwisten na. Her en der vierden zwart en blank samen de
Congolese onafhankelijkheid.
Bij zijn thuiskomst op 4 juli verklaarde Minister De Schryver triomfantelijk dat hij de
‘weddenschap’ gewonnen had [227].
V. CRISIS IN CONGO (1960-1965)
1. De Congolese kwestie gedurende vijf jaar onafhankelijkheid [228]
De problemen in de voormalige Belgische kolonie begonnen reeds onmiddellijk na de
onafhankelijkheid. Vanaf 1 juli 1960 laaiden op verscheidene plaatsen in Congo
stammentwisten op, maar de directe aanleiding voor de crisis werd gevormd door de muiterij
van soldaten van de openbare Weermacht, met op sommige plaatsen een uitgesproken
anti-blank karakter. De getuigenissen van Belgische vluchtelingen veroorzaakten de massale
uittocht van Belgen uit Congo en onder invloed van de publieke opinie stuurde de Belgische
regering troepen om de nog aanwezige blanken te beschermen. De internationalisering van de
Congo-crisis kwam er met het Congolese verzoek om hulp bij de Verenigde Naties, naar
aanleiding van de Belgische militaire interventie die in strijd was met het vriendschapsverdrag.
De politieke onrust sleepte nog jaren aan en de Congolese regering bleek niet bij machte om de
rebellentroepen, die tot twee derde van het Congolese grondgebied controleerden, het hoofd te
bieden. In 1964 mengde de Belgische regering zich andermaal openlijk in het conflict. Eerst
werd vooral logistieke steun verleend aan de Congolese militairen om het centrale gezag te
herstellen, maar wanneer de rebellen een duizendtal blanken gegijzeld hielden, werden
Belgische para’s gedropt boven Stanleystad in het kader van een grootscheepse
6 sur 73 25/07/2007 22:46