ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
onafhankelijkheid, bijvoorbeeld, merkte Manu Ruys in De Standaard op hoe “tucht en arbeid
verzwakken onder de Kongolese bevolking” en hij vroeg zich af of de regering het roer zal
kunnen omgooien [203]. In hetzelfde artikel deed hij een mooie voorspelling van de
onafhankelijkheidsdag :
“De blanken zullen pogen hun onzekerheid te verdrinken in een extra-whisky, en de zwarte
bevolking zal zich tot in de vroege ochtenduren in haar wildste dansen opwinden en uitputten,
voor de jongens van de pers wordt het een heen en weer gedraaf tussen het staatsiebanket en
de Bantoe-orgie” [204].
Ruys is hier kritisch voor zowel blank als zwart. Hij wijst op het alcoholisme van de kolonialen,
en niet op het alcoholisme bij de Congolezen, zoals het cliché dat wil. Het feestgedruis van de
zwarten wordt herleid tot een tot de verbeelding sprekende “Bantoe-orgie”, die in schril
contrast wordt geplaatst met de plechtige en beschaafde manier van feestvieren, hier in de
vorm van het staatsiebanket.
Dankbaarheid en erkentelijkheid voor hun beschavingswerk in Congo waren de zaken die de
blanken het meest van de Congolesen verwachtten [205]. Deze manier van denken ligt volledig
in de lijn van het paternalisme, en werd treffend verwoord in Le Soir met de woorden van
Désiré Denuit, die hoopte in een overschouwend artikel dat “les Congolais qui réfléchissent […]
reconnaîttront que les Belges, pour reprendre les mots de Leopold II, ont servi en Afrique «la
cause de l’humanité et du progrès»” [206].
Er waren reeds feestelijkheden in Leopoldstad op 27 juni, na de eedaflegging van het nieuwe
staatshoofd, Jozef Kasavubu. Hij had het met de steun van premier Lumumba gehaald op de
andere presidentskandidaat, Jean Bolikango [207]. “Al zingend”, zo schreef Leo Siaens in Het
Laatste Nieuws, “verkondigden de zwarten het grote nieuws” en “al dansend uitten zij hun
vreugde” [208]. Het wordt nog lyrischer wanneer hij het heeft over “naakte kinderlichamen”
die “rondom de vuren trappelden. Urenlang dansten zij op het ritme, dat zij uit de dorpen van
hun ouders hebben overgeërfd” [209]. Qua sfeerbeeld kan dit tellen.
De vreugde van de stambroeders van Kasavubu, zo stond te lezen in Volksgazet, “kende na de
verkiezing van hun idool geen grenzen meer” [210]. Naast het benadrukken van de
uitbundigheid van de Congolezen, waarop keer op keer gewezen wordt, is ook de keuze voor
het woord “idool” typisch. Zonder hierin te ver te willen gaan, valt het niet te ontkennen dat
idool een geladen woord is dat afgod in zich draagt. Hiermee zijn we aanbeland bij het
fetisjisme van de zwarten, waarbij mystieke krachten aan personen worden toegeschreven.
Hoewel waarschijnlijk nooit geïntendeerd door de journalist, toch past “idool” in het
gestereotypeerde westerse discours over zwarten.
Ook andere kranten maken in deze context gebruik van bepaalde motieven zoals zang, dans en
ritme, die fel doen denken aan de verslaggeving over het bezoek van koning Boudewijn aan de
kolonie in 1955 [211]. In Le Peuple en La Libre Belgique wordt beschreven hoe de gezangen
van dansende Congolezen tot ‘s ochtends vroeg in de straten weerklonken, “pour fêter le
succès de leur
«Roi Kasa»” [212].
De socialistische pers benaderde de Congolese onafhankelijkheid conform aan hun politiek en
ideologie. Zoals reeds vermeld, zijn de socialisten altijd tegenstanders geweest van een
Belgische kolonie. Zij lieten geen kans onbenut om het Belgische koloniale beleid vanuit de
oppositie te hekelen en daarenboven hebben zij bijgedragen tot de versnelling van het
dekolonisatieproces [213].
3 sur 73 25/07/2007 22:46