ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
geslachtsziekten, werd het bestempeld als een ziekte die rasdegeneratie teweeg bracht. Binnen
dit vertoog werden steden opgevat als oorden van verval en decadentie, waardoor
alcoholmisbruik dan ook aanvankelijk met de stedelijke kernen geassocieerd werd. In ons
voorbeeld is Leopoldstad het strijdtoneel van hetgeen de redactie als “des séquelles” van het
alcoholisme omschreef, zijnde “batailles et querelles” [154]. De Belgische artsen constateerden
echter in een later stadium dat de degeneratie, waarvan het alcoholisme een onderdeel was,
zich uitbreidde van de stad over het platteland. Deze visie toegepast op de kolonie, namelijk
dat het drankmisbruik onder de Congolezen zich verspreidde over het ganse grondgebied, was
ook bij bepaalde blanken in Congo terug te vinden. In 1955 bijvoorbeeld, werd de soeverein in
het kader van zijn Congoreis door een medewerker op de hoogte gesteld van de toestand in de
kolonie, waarbij melding werd gemaakt van het alcoholisme dat zich als een plaag uitbreidde
onder de inlandse bevolking [155]. Zo is de cirkel rond want deze Belgische “medici van de
degeneratie” in de negentiende eeuw waren tevens van mening dat de ziekte van het
alcoholisme zich naar de kolonie had verplaatst dankzij de introductie door de blanke
kolonialen van alcohol te Congo. Het laatste punt van gelijkenis betreft de stigmatisering de
groep alcoholverslaafden. De Belgische artsen vatten drankmisbruik voornamelijk op als
probleem van de arbeidersklasse, die werd verdacht van losbandigheid. Als er toch gewag werd
gemaakt van alcoholisme onder de ‘rijken’, dan werd dit probleem geminimaliseerd aan de
hand van argumenten dat ze doorgaans thuis in privésfeer dronken en dat hun drank van
betere kwaliteit was. Vervang hier de groep van de arbeidersklasse door de Congolezen en men
bekomt het vertoog over alcoholisme zoals dat gevoerd werd door de blanken in het algemeen,
en door de redactie van sommige kranten in het bijzonder. De kolonialen die op de barza
overmatig whisky achterover sloegen, kunnen hier gelezen worden als de ‘rijken’.
Er was weldegelijk een zekere stereotypering van de zwarte met alcoholmisbruik merkbaar in
de dagbladen, zo getuige ook deze cartoon van de hand van bekend striptekenaar Guy Bara
[156], gepubliceerd op 5 juni 1958 in de krant Le Soir.
Dat de zwarte personages halve apen lijken hoeft niet te verbazen, stereotypering is immers
het kenmerk bij uitstek van de cartoon. Belangrijker is dat de associatie
in de blanke verbeelding van zwarten, en dus ook van Congolezen, met alcohol eveneens werd
gevisualiseerd in strips. Het betreft hier een populair medium met grote invloed op de
beeldvorming bij de lezer.
Voor de éénzijdige associatie van zwarten met alcohol is een tegenvoorbeeld te vinden.
Volgende episode van Max L’Explorateur, het typetje van Guy Bara, verscheen op 1 september
1963 in Le Soir.
4 sur 73 25/07/2007 22:46