ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
traditionele partijen in het leven geroepen om zich te buigen over de problematiek. Wanneer
echter de liberalen in november 1958 mee in de regering stapten, werd na een stoelendans
Maurice Van Hemelrijck, die eveneens uit de katholieke partij stamde, de nieuwe minister met
bevoegdheid inzake. Hierdoor werd Pétillon voorzitter van de Werkgroep, die na grondige
bevraging in de kolonie, rond kerstmis van dat jaar zijn bevindingen rond had. De
aanbevelingen van het comité, die een geleidelijke overgang naar interne autonomie van de
kolonie voorstonden, zouden de basis vormen voor de regeringsverklaring die gepland was op
13 januari 1959 [81].
Een niet geringe invloed ten slotte, ging uit van de pan-Afrikaanse conferentie die in december
1958 te Accra (Ghana) werd georganiseerd. Deze werd bijgewoond door een Congolese
delegatie waaronder Lumumba, op wie deze volkeren-conferentie ideologisch gesproken veel
indruk maakte. Na zijn terugkeer zou de toekomstige Congolese premier zijn eisen formuleren
in termen van onmiddellijke democratische vrijheid en politieke rechten [82].
De zelfgenoegzaamheid in het moederland kreeg een ernstige opdoffer door het uitbarsten van
bloedige onlusten in Leopoldstad op 4 januari 1959, waardoor de Belgische regering werd
genoopt tot een duidelijkere positiebepaling. De Werkgroep had in haar rapport
onafhankelijkheid voor Congo als een mogelijkheid beschouwd, maar in de nasleep van de
rellen werd op 13 januari, eerst door koning Boudewijn in een toespraak en later door minister
Van Hemelrijck in de regeringsverklaring, de Congolese onafhankelijkheid aangekondigd. Dat
daarbij nog steeds geen termijn voorop gesteld werd, was een doorn in het oog van de
Congolezen [83].
De druk vanuit de kolonie nam toe. Op het platteland werd steeds meer overgegaan tot
burgerlijke ongehoorzaamheid tegenover de blanke administratie, die zich op hun beurt
gesaboteerd voelde door maatregelen van de Belgische overheid. Zo werd vanuit het
moederland vooral opgeroepen om, met de rellen van 4 januari in het achterhoofd, conflicten
met de inlandse bevolking te vermijden, waardoor de kolonialen hun gezag steeds verder zagen
afbrokkelen. Het verschil in opvatting tussen de koloniale administratie en het moederland
kwam nu helemaal bloot te liggen, en sterkte de Congolese leiders in hun positie. De chaos
werd vergroot door het heropleven van stammentwisten en er brak zelfs regelrechte oorlog uit
in de Kasaï tussen Lulua en Luba. Het koloniale bestuur was niet bij machte de orde te
herstellen en kon enkel lijdzaam toekijken. Het beeld van Congo als voorbeeldige kolonie was
eind jaren vijftig reeds ernstig geschaad [84].
Na enkele maanden van afwachtende houding werd in de helft van 1959 de nieuwe
Congo-politiek, belichaamd door minister Van Hemelrijck, door de Congolese nationalisten
verworpen. In België werd men overrompeld door dit radicale Congolese nationalisme, dat vond
dat de geplande hervormingen niet ver genoeg gingen. De nationalisten eisten actieve
betrokkenheid in de politiek die de toekomst van hun land zou bepalen, en stuurden daarom
aan op een dialoog met de Belgische regering. Deze zou er komen in de vorm van een politieke
rondetafelconferentie in januari en februari 1960.
In september 1959 was Auguste De Schryver aangetreden als nieuwe minister van Koloniën,
nadat Van Hemelrijck ontslag had genomen na een aanvaring met
gouverneur-generaal Cornelis. De verslechterde situatie in de kolonie dwong de nieuwe
minister het beleid van zijn voorganger over te nemen en zelfs te versnellen. De Schryver gaf
toe aan de eis van de nationalisten en een rondetafelconferentie werd georganisserd in Brussel.
3 sur 73 25/07/2007 22:46