ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
minister van Koloniën Pétillon [118], die in naam van de Belgische regering sprak. De grote
afwezige was, althans voor de inlandse bevolking, koning Boudewijn. Men had gehoopt dat hij
in eigen persoon zou komen spreken over de mogelijkheid van zelfbestuur voor Congo [119].
In de kranten werd de viering van vijftig jaar Belgisch Congo vooral aangegrepen om
het pionierswerk van Leopold II op te hemelen [120]. De kolonie was zijn levenswerk, en
bovenal hij had hij een einde gesteld aan de slavernij voor de zwarte bevolking, hij was erin
geslaagd “à mettre fin à la traite des Noirs” [121]. Hij werd gehuldigd als diegene die de
beschaving naar Congo gebracht had.
Met geen woord werd gerept over de wandaden in Congo die de kolonisatie van Leopold II met
zich mee had gebracht. In de dagbladen werd, zoals overal in die periode, een rooskleurig beeld
opgehangen van een vorst die vanwege zijn inzet en doorzetting bepalend is geweest voor de
genese van de Belgische kolonie.
Maar Kongo-Vrijstaat van Leopold, gericht op economische exploitatie in de vorm van
rubberproductie, stond evenzeer voor uitbuiting en mishandeling van de inlandse bevolking
[122]. Zo dienden de stamhoofden tribuut te betalen aan de Europeanen in de vorm van rubber.
Opstanden van de inlandse bevolking, wegens te hoge quota’s, werden beantwoord met
strafexpedities door de Force Publique.
De wreedheden die hiermee gepaard gingen, werden aangeklaagd in het befaamde Casement
rapport. Op basis van dit rapport begon men onder meer in de Britse pers met een
lastercampagne tegen Leopold II. België werd hierin meegesleurd en om zich van de blaam te
zuiveren, en vanwege Leopold’s hoge schulden aan de staatskas, heeft de regering in 1908
beslist tot definitieve overname van Congo. Kennelijk werd anno 1958 deze keerzijde van het
levenswerk van Leopold II verzwegen in de Belgische dagbladen.
We konden lezen in La Libre Belgique hoe Leopold “avait réussi à protéger les indigènes
contre l’alcoolisme” [123]. Blijkbaar is dit alcoholprobleem bij de Congolezen in de ogen van de
blanken niet verholpen in de tijd van Leopold, want we zien het opnieuw opduiken in koloniale
discours in de jaren voor de Congolese onafhankelijkheid [124]. De associatie met alcoholisme
is een steeds terugkerend en niet onbelangrijk element in de Belgische verbeelding van de
Congolezen, dat gemakkelijk tegen de inlandse bevolking gebruikt wordt.
Niets te maken met de viering van Congo vijftig jaar Belgisch, maar wel rond dezelfde
periode gepubliceerd en uiterst bruikbaar voor de studie van de beeldvorming over Congolezen,
is een artikeltje aangaande de lezing van een zekere B. Henry op “Middagen der poëzie” in
Brussel [125]. Hierin wordt door de spreker, weliswaar in het kader van poëzie, een beeld van
Afrikanen opgehangen dat bulkt van de stereotypen en de clichés. De lezing had kennelijk tot
doel om aan te tonen dat “de Afrikaan een wezen is dat leeft op het ritme van zang en dans”.
Volgens Henry is “de Afrikaan per essentie een lyricus”, die “spontaan zijn beelden schept” en
“zijn lichaam ook onmiddellijk plooit in ritmische bewegingen, om die beelden te veruiterlijken
in zang en dans”. Immers, “gans zijn leven is een ritme” of nog sterker : “bij alles wat hij doet
zingt hij”. The ever singing and swinging
Nigger! [126] Deze ode aan de Afrikanen wil het verschil tussen blank en zwart beklemtonen
waarbij, volgens de spreker, de Afrikaan beter in staat is zich lichamelijk uit te drukken en zijn
leven wordt geleid door ritme. De stereotypen ritme, dans en zang, waarmee de zwarte tot op
heden wordt geassocieerd, worden hier voorgesteld als levensbepalende elementen, als de
eigenheid van de zwarte.
9 sur 73 25/07/2007 22:46