ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
ontwikkelingen niet centraal. Men geloofde in een verderzetting van de paternalistische
koloniale politiek, die reeds decennia lang haar doeltreffendheid bewezen had. Er werd wel aan
politieke hervormingen voor de kolonie gedacht, maar tot voorstellen kwam het niet. Onder
invloed van dit dralen van de Belgische regering, en mede door de gebeurtenissen in de rest
van zwart-Afrika, zou het Congolese nationalisme spoedig een radicalisering kennen. Bovendien
waren in Congo bestuurlijke organen met inspraak voor blank of zwart onbestaand en daarom
werden in 1957 op drie locaties voor het eerst gemeenteraads-verkiezingen georganiseerd.
Zowel blanke als zwarte gemeenteraadsleden werden verkozen, maar de koloniale overheid
stelde zelf nog een aantal raadsleden aan. Ook deze ontgoocheling droeg bij tot de
radicalisering van het Congolese nationalisme [77].
De dekolonisatie kende een aanzienlijke versnelling in het sleuteljaar 1958. Zo ging een grote
invloed uit van de Expo in Brussel, die een ware revelatie betekende voor de bezoekende
evolués. In het moederland werden ze op gelijke voet met de blanken behandeld, wat in de
kolonie nog ondenkbaar was. Belangrijker echter was hoe Congolezen van over het ganse
grondgebied mekaar voor het eerst op grote schaal ontmoetten in de gemeenschappelijke
verblijfplaats in Tervuren. Het groeiende besef van het gemeenschappelijke doel van
onafhankelijheid heeft hierbij een katalyserende rol gespeeld [78].
In de kolonie zelf gingen bepaalde Congolese verenigingen, veelal cultureel en etnisch van
aard, steeds meer de politieke toer op. De oudste en in de eerste fase belangrijkste vereniging
was de Abako of “Alliance des Bakongo”, die de herleving van het Bakongo-volk vooropstelde.
Ontstaan in 1950, bouwde de Abako na 1955 onder leiding van Joseph Kasavubu haar
organisatie uit en ging ze zich meer politiek profileren. In de loop van 1958 radicaliseerde de
partij en werd de onafhankelijkheid een duidelijke eis. Eveneens van groot belangrijk was de
oprichting van de MNC of “Mouvement National Congolais” door een groepje evolués die
betreurden dat de Werkgroep van Pétillon [79] geen Congolese vertegenwoording kende. De
vereniging stond open voor alle Congolezen en onder voorzitterschap van de charismatische
Patrice Lumumba werd gestreefd naar een duidelijk omlijnde ontvoogdingspolitiek die moest
uitmonden in onafhankelijkheid. Op korte termijn diende volgens de MNC de democratisering
van de instellingen doorgevoerd te worden. Naast de Abako en de MNC zagen nog tal van
andere partijen het daglicht, zoals de Action Socialiste (later de PP), de Cerea en de Conacat.
Deze laatste zou uitgroeien tot een zeer federalistische politieke partij met Moïse Tshombe als
voornaamste leider. Pas in augustus 1959 kende de koloniale overheid het recht op vereniging
toe [80].
Wanneer op 24 augustus 1958 de Franse president De Gaulle te Brazzaville in een historische
toespraak het woord “indépendance” liet vallen, vonden zijn woorden weerklank aan de
overkant van de Congostroom, in Leopoldstad.
In België was er onder invloed van de gebeurtenissen een mentaliteitsverandering merkbaar.
Men was in Brussel tot besef gekomen dat een ontvoogdingspolitiek voor Congo noodzakelijk
geworden was. In juli 1958 was een homogeen C.V.P.-kabinet met Gaston Eyskens als eerste
minister aangetreden, en in november van dat jaar werden met het schoolpact de scherpe
ideologische plooien glad- gestreken. Waarschijnlijk was het onder invloed van de Kerk en de
missies in het bijzonder, die zoals gezien voorstander van Congolese emancipatie geworden
waren, in ieder geval bevatte de verklaring van de kersverse regering de duidelijke wens om de
politieke toekomst van de kolonie te bepalen. Voormalig gouverneur-generaal Pétillon werd tot
minister van Koloniën benoemd, of minister van Belgisch-Congo en Ruanda-Urundi zoals dat
voortaan heette. Op zijn initiatief werd een Werkgroep met vertegenwoording van de drie
2 sur 73 25/07/2007 22:46