ban 3.pdf - CongoForum

“Gelijk trossen bananen”. Beeldvorming over Congolezen in de Belgis... http://www.ethesis.net/congolezen/congolezen.htm
de godsdienst van de zwarten, zoals dansrituelen, bezweringen en amuletten. Het zijn deze
elementen, gemakshalve gecategoriseerd als bijgeloof, waartegen de missies van de Kerk hard
van leer trokken.
Het is typisch dat dit zogehete bantougeloof door de journalist als blanke op een tegenstrijdige
manier benaderd wordt van enerzijds onbegrip en anderzijds een zekere fascinatie voor de
geheimzinningheid.
Met dezelfde verwijzing naar de ongrijpbaarheid van de Afrikaanse realiteit, besloot Demany
dat “déjà, pour ses compatriotes, il [Lumumba] est un astre qui se lève dans le ciel d’Afrique
chargé de mystères et angoisses” [268].
Over de Congolezen in het algemeen is weinig bruikbaars te vinden in de dagbladen van deze
periode. Vernoemenswaardig is het artikel van de hand van professor Derine (Lovanium
universiteit in Leopoldstad) die een band ziet tussen Afrikaanse studenten en het communisme.
Hij deed deze bewering naar aanleiding van zijn aanwezigheid op het pan-Afrikaanse seminarie
van Pax Romana in Lovanium in december 1960 en januari 1961. “Afrikaanse studenten”, zo
stelde hij, “leggen sterk de nadruk op de herleving van de Afrikaanse waarden, doch zonder
zeer duidelijk te beseffen welke tradities en gebruiken juist in eer dienen te worden hersteld”.
Als verklaring wees professor Derine op het anti-kolonialisme dat de studenten gemeen zouden
hebben met het communisme. Maar, er is een “zekere naïviteit tegenover het kommunistische
blok” [269].
Men mag natuurlijk niet uit het oog verliezen dat dit werd geschreven in volle Koude Oorlog,
toen Congo omwille van de internationalisering van de crisis zelf de inzet werd tussen het
Westen en het communistisch blok. De Congolese regering had namelijk zelf de hulp gevraagd
van de Sovjet-Unie om de Belgische troepen uit het land te verjagen. In het Westen werd deze
daad beschouwd om te bewijzen dat Lumumba een communist was.
4. De val van Stanleystad ( 5 augustus 1964 )
Deze gebeurtenis greep plaats in het kader van de rebellie van de
Simba [270] in het oosten van Congo, die zich zienderogen uitbreidde. Vanaf 5 augustus was
ook Stanleystad volledig in handen van de rebellen.
De rebellen hadden in een eerste fase geen belangrijke gezagsvoerders. Zo zou bijvoorbeeld
één van de leiders, Christophe Gbenye [271], slechts begin september in Stanleystad arriveren.
Ze waren hun opstand begonnen met messen, lansen en bogen, maar maakten hoe langer hoe
meer vuurwapens buit op de soldaten van het Congolese leger. De rebellen boezemden angst
in, bijvoorbeeld door hun magische gebruiken, en veel soldaten van het Congolees Nationaal
Leger verkozen het hazenpad boven de confrontatie. Zo boekten de Simba’s enorme offensieve
successen en op drie maanden tijd hadden zij de helft van het Congolese grondgebied onder
hun controle. De terreur behoorde eveneens tot de tactieken van de Simba’s. In Stanleystad
bijvoorbeeld werd de ganse intellectuele elite, ongeveer 2500 mensen, publiekelijk
geëxecuteerd. Op lange termijn beschouwd, wijst Etambala op de nefaste gevolgen van de
aanwezigheid van de rebellen voor Stanleystad. De val van Stanleystad was het begin van de
ondergang van de stad, die zou verzinken in een ecomisch moeras. Belangrijker echter was het
opgelopen trauma bij de bevolking, dat het bovendien zonder evolués moest stellen [272].
Op 4 september 1964 werd in Stanleystad de Volksrepubliek Congo uitgeroepen. Gbenye werd
8 sur 73 25/07/2007 22:46