Rapport Psychosociale gevolgen hulpverleners rampen - Impact

hulpverlening valt (76). Psychosociale zorg betreft in dit geval opvang voor slachtoffers en medewerkers
van hulpverleningsdiensten in de acute fase en de eerste nazorgfase na een ramp (zie paragraaf 4.2.1). De
wet beschrijft niet hoe psychosociale hulpverlening zou moeten gebeuren. In het landelijk model procesplan
PSHOR (78) is de wet praktisch uitgewerkt. Dit procesplan streeft ernaar een landelijke leidraad te zijn en
concretiseert de wettelijke verplichting van de Wghr. Ondanks dat psychosociale hulpverlening voor
geüniformeerden vanuit de Wghr geen verplichting is, wordt dit als aandachtspunt van de Regionaal
Geneeskundig Functionaris (RGF) gezien. De RGF heeft als taak de diverse hulpverleningsorganisaties te
vragen of zij als werkgever opvang geregeld hebben en of zij (ook bij een grootschalige ramp) in staat zijn
voor hun eigen hulpverleners nazorg te verlenen. Als een werkgever niet de benodigde capaciteit heeft om
nazorg te verlenen schakelt de RGF het kernteam van de psychosociale hulpverlening bij ongevallen en
rampen (PSHOR) in voor eventuele hulpverlening. Het kernteam heeft de taak psychosociale opvang en
nazorg te coördineren zodat psychosociale zorg aan iedereen (waaronder geüniformeerden) die er
behoefte aan heeft, verleend kan worden.
Wet collectieve preventie volksgezondheid
De Wet collectieve preventie volksgezondheid (75) verplicht de gemeente tot het bieden van psychosociale
hulp bij rampen (artikel 2, lid 2, onderdeel f). De wet omschrijft niet aan wie precies psychosociale nazorg
moet verleend worden. De Handreiking Opzet Informatie- en Adviescentrum na rampen wordt bij rampen
en grootschalige calamiteiten als invulling van de wet gezien (79). De vorming van een Informatie- en
Adviescentrum (IAC) is één van de onderdelen van het gemeentelijke proces ‘nazorg’. Een IAC heeft de
taak om slachtoffers, hulpverleners, autoriteiten, nabestaanden en andere betrokkenen na de
rampenbestrijding te informeren en adviseren en indien nodig verder te verwijzen. Daarnaast heeft het IAC
een faciliterende en coördinerende functie die eraan bijdraagt om processen voor de verwerking van de
ramp te ondersteunen. Daarbij hoort ook de psychosociale zorg aan onder andere hulpverleners. De GGDdirecteur
(vaak ook als RGF werkzaam) heeft de leiding over de coördinatie van de medische en
psychosociale zorg na een ramp en onderhoudt namens de zorgaanbieders de contacten met het IAC. Om
de hulpzoekenden adequaat te kunnen verwijzen leveren de zorgaanbieders een integraal zorgaanbod.
Ziekenhuizen, de GGD, het RIAGG, maatschappelijk werk, de Districts Huisartsen Vereniging,
Slachtofferhulp, etc. werken hierbij samen met de zorgaanbieders (79).
Wet publieke gezondheid
Het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport werkt aan een nieuw wetsvoorstel: Wet publieke
gezondheid. Deze wet zal de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (Wcpv), de Infectieziektewet en
de Quarantainewet vervangen. Voor zover bekend zal in de nieuwe wet ook het artikel over psychosociale
nazorg (in brede zin inclusief financiering) uit de Wcpv worden opgenomen. Het is nog onbekend wanneer
de wet zal worden ingevoerd. De ministerraad heeft er inmiddels mee ingestemd dat het wetsvoorstel voor
advies aan de Raad van State zal worden gezonden. De tekst van het wetsvoorstel en van het advies van
de Raad van State worden pas openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.
4.2 Rampenbestrijding
In geval van een ramp of zwaar ongeval werken de brandweer, geneeskundige hulpverlening, politie en
gemeentelijke instellingen binnen een gemeente samen of als de omvang van een ramp groter is ook op
regionaal niveau. Afhankelijk van het soort ramp vinden verschillende soorten bestrijdings- en
hulpverleningsactiviteiten plaats. Deze activiteiten worden processen genoemd en worden hieronder kort
beschreven. Tevens biedt dit inzicht in de verschillende taken die de hulpverleningsdiensten bij rampen en
grootschalige calamiteiten uitvoeren.
Geüniformeerde hulpverleners bij rampen: psychosociale gevolgen, preventie en nazorg. 21