Rapport Psychosociale gevolgen hulpverleners rampen - Impact

Aanvullend op de literatuursearch is gebruikgemaakt van een aantal rapporten over de gevolgen van
Nederlandse rampen (8-15) en twee recent gepubliceerde proefschriften over de vliegramp Bijlmermeer
(16;17). Gedurende de laatste vijftien jaar heeft een aantal rampen en grootschalige calamiteiten
plaatsgevonden in Nederland: de vliegramp Bijlmermeer (1992), de Herculesramp (1996), de Legionellaepidemie
in Bovenkarspel (1999), de vuurwerkramp in Enschede (2000), de cafébrand in Volendam (2001)
en de Schipholbrand (2005). Na al deze gebeurtenissen is gezondheidsonderzoek verricht. Wat betreft de
psychische effecten voor hulpverleners zijn vooral de onderzoeken na de vliegramp Bijlmermeer, de
Herculesramp en de vuurwerkramp Enschede van belang. De Legionella-epidemie is een ramp geweest
met veel slachtoffers, maar in de context van dit rapport niet relevant, omdat er geen acute hulp geboden of
reddingswerkzaamheden verricht moesten worden door brandweer, ambulancemedewerkers of politie. Bij
de cafébrand in Volendam en de Schipholbrand is er wel onderzoek gedaan naar het handelen van de
hulpverleners, maar zijn geen resultaten gepresenteerd over mogelijke nadelige psychische gevolgen van
de rampen voor betrokken hulpverleners.
2.2 Huidige organisatie van preventie, opvang en behandeling van hulpverleners in Nederland
Om de huidige Nederlandse situatie te beschrijven wat betreft de preventie, opvang en behandeling van
psychosociale gevolgen bij geüniformeerde hulpverleners is in eerste instantie informatie gezocht via
internet (zoekmachine ‘Google’). De trefwoorden ‘rampenbestrijding’, ‘RGF’ (Regionaal Geneeskundig
Functionaris), ‘landelijk model procesplan PSHOR (Psychosociale Hulpverlening na Ongevallen en
Rampen)’, ‘Wet Geneeskundige Hulpverlening bij Rampen’, ‘bedrijfsopvangteam ambulance’,
‘bedrijfsopvangteam brandweer’, ‘team bedrijfsopvang politie’ leverden de volgende relevante websites op:
http://www.nvbr.nl,
http://www.handboekrampenbestrijding.nl,
http://www.rgf.nl,
http://www.nifv.nl,
http://www.minbzk.nl,
http://www.arboconvenanten.szw.nl,
http://www.minszw.nl,
http://www.brandweerkennisnet.nl,
http://www.ambulancezorg.nl (ambulanceplein),
http://www.sovam.nl,
http://www.politie.nl.
Ook zijn de relevante links op deze websites nagezocht. Verder zijn links van brancheverenigingen en
koepelorganisaties geraadpleegd om informatie over bedrijfsopvang c.q. psychosociale opvang/nazorg te
vinden (CNV Ambulance, AmbulanceZorg Nederland, Beroeps Vereniging Ambulancezorg, politiebond
Algemene Nederlandse Politie Vereniging (ANPV), politievakorganisatie ACP, AbvaKabo FNV, CNV
Publieke Zaak, Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)). Op de genoemde websites konden
diverse rapporten van onderzoeksinstellingen, handreikingen over rampenbestrijding en crisisbeheersing,
draaiboeken voor bedrijfsopvangteams van hulpverleningsorganisaties, het Landelijk Model procesplan
PSHOR en bijbehorende relevante wetten gedownload worden. Deze bronnen werden als basis voor de
inventarisatie gebruikt. Gevonden rapporten leverden ook verdere zoektermen op of gaven aanwijzing voor
andere relevante rapporten of wetteksten. Deze werden ook via ‘Google’ opgezocht en voor deze studie
gebruikt.
Omdat niet alle informatie via het Internet te verkrijgen was, zijn naast het literatuuronderzoek experts
geconsulteerd die betrokken zijn bij preventie, opvang en behandeling van hulpverleners. Door middel van
Geüniformeerde hulpverleners bij rampen: psychosociale gevolgen, preventie en nazorg. 7