Rapport Psychosociale gevolgen hulpverleners rampen - Impact

de verwerking van de werkzaamheden. Daarnaast wordt ook het voeren van een collegiaal opvanggesprek
geoefend.
Nascholing
Tijdens nascholingstrajecten wordt ook regelmatig aandacht aan preventie van psychosociale gevolgen
besteed. Ieder medewerker in de ambulancezorg is verplicht nascholing te volgen. Anders dan in de
basisopleidingen worden de nascholingen inhoudelijk aan de behoefte van het werkveld ingevuld.
Incidenteel wordt psychosociale opvang onder collega’s besproken, maar dit is niet structureel een
onderwerp binnen de nascholing.
Voorlichtingsmateriaal
Voor medewerkers in de ambulancezorg is het Sta-even-stil-bij-stress-boekje ontwikkeld. Het boekje geeft
informatie en tips over psychische belasting en hoe overbelasting herkent en voorkómen kunnen worden.
Tevens is een checklist met diverse signalen bijgevoegd waarmee de medewerker bij zichzelf kan nagaan
in welke mate hij of zij psychisch overbelast is. In 2006 is dit boekje aan alle ambulancemedewerkers
toegestuurd.
Als uitvoeringsinstantie van het arboconvenant (zie paragraaf arbobeleid, vorige bladzijde) heeft SOVAM
een werkpakket Psychische belasting in de ambulancezorg laten ontwikkelen. Checklists,
doorstroomschema’s en theoretische informatie geven meer duidelijkheid over overbelasting en
stressherkenning en hoe daarmee omgegaan moet worden vanuit de leiding. Het werkpakket is
aangeboden aan alle functionarissen Personeel & Organisatie in de ambulancesector, maar ook
leidinggevenden en medewerkers kunnen hiervan gebruikmaken.
Psychosociale opvang na een traumatische ervaring
Bij de ambulancediensten heeft het sectorfonds voor de ambulancezorg (SOVAM) een coördinerende rol in
het beleid van opvang en nazorg. Er is landelijk vastgesteld hoe opvang en nazorg voor het
ambulancepersoneel georganiseerd moet zijn, met de vrijheid regionale aanpassingen te maken.
BedrijfsOpvangTeam (BOT)
In 2000 zijn de ambulancediensten door SOVAM ondersteund om BOT op te richten en instant te houden.
Daarvoor is door SOVAM in 2001 een handreiking BedrijfsOpvangTeam Ambulancezorg gepresenteerd
(86). Om het gebruik van deze handreiking bij de regio’s te stimuleren heeft SOVAM in de periode van 2001
t/m 2003 financiële ondersteuning geboden. Van de stimuleringsregeling maakten 23 van de 25 (Regionale
Ambulance Voorziening) RAV-regio’s gebruik. De handreiking heeft ruimte gelaten voor invulling vanuit de
regionale en bedrijfseigen cultuur waardoor een BOT iets kan verschillen van een BOT in een andere regio.
De maatregelen die een BOT neemt zijn niet geprotocolleerd, maar vinden in hoofdlijnen plaats volgens de
handreiking.
Inzetcriteria BOT
Het BOT in de ambulancesector zijn 24 uur per dag beschikbaar. De centralist heeft hierbij een belangrijke
en signalerende rol. De handreiking BedrijfsOpvangTeam Ambulancezorg bevat een ‘incidentenlijst’ die bij
de centralist op de meldkamer ligt. Het BOT wordt ingeschakeld als een incident plaatsvindt dat op deze
lijst voorkomt of als volgens de inschatting van de centralist ingezette medewerkers door een BOT-lid
opgevangen moeten worden (90). Een ambulancemedewerker kan ook zelf het BOT om nazorg vragen
wanneer hij daaraan behoefte heeft. Ook kan een collega aan het BOT doorgeven dat hij signalen van
psychische problematiek herkent bij een collega.
Ambulancemedewerkers kunnen een ‘code rood’ afgeven wanneer ze behoefte aan rust hebben na een
gebeurtenis. De medewerker is voor de duur van de ‘code rood’ (uren tot dagen) vrijgesteld van ritten.
Geüniformeerde hulpverleners bij rampen: psychosociale gevolgen, preventie en nazorg. 29