Rapport Psychosociale gevolgen hulpverleners rampen - Impact

egio’s bij de werkzaamheden is betrokken, zal waarschijnlijk voor de nazorg ook een beroep worden
gedaan op het BOT van die regio’s. Dit is echter niet overal structureel voorbereid. Bij rampen en
grootschalige activiteiten kunnen bovendien ook de BOT-leden van de ingeschakelde (omliggende) korpsen
betrokken zijn wat de inzet van die BOT lastig maakt. Door de nog lopende implementatie van
veiligheidsregio’s is er sprake van een overgangssituatie. Ook de voorbereiding van regionale nazorg
bevindt zich nog in een ontwikkelingsfase. Als nu een ramp plaatsvindt, kan de kwaliteit van de
opvangprocedure afhangen van de mate waarin de nazorg in de veiligheidsregio is voorbereid. Als de
veiligheidsregio’s goed zijn georganiseerd kan hieruit ook voordeel worden gehaald voor de nazorg.
Verwijzing en behandeling van psychosociale problematiek
Als psychosociale problematiek niet door het BOT opgevangen kan worden verwijst een BOT-lid de
medewerker door naar professionele diensten, zoals het maatschappelijk werk of de bedrijfsgeneeskundige
dienst. De medewerker kan ook zelf met deze diensten contact opnemen. Bepaalde regio’s hebben een
overeenkomst met specialistische hulpverleningsbureaus afgesloten waarheen verwezen kan worden. In
andere regio’s verwijst het BOT via de bedrijfsarts naar de particuliere zorgverzekeraar die vervolgens een
specialist kan aanbevelen. Soms worden brandweermedewerkers naar de politiepolikliniek Psychopol van
Topzorgprogramma Psychotrauma (AMC/De Meren) doorverwezen. Deze hulpverlening is speciaal
opgezet voor getraumatiseerde politieagenten, in enkele gevallen maken ook brandweerlieden daarvan
gebruik. Er is geen landelijk aanspreekpunt voor behandeling van getraumatiseerde brandweerlieden.
4.3.1.2 Regeling bij de ambulancediensten
Deze paragraaf vermeldt de preventieve maatregelen, nazorg en behandeling bij de ambulancediensten
zoals uit deskresearch en navraag bij deskundigen naar voren is gekomen.
Preventie van psychosociale gevolgen
Bij de ambulancediensten krijgt de preventie van psychosociale gevolgen veel aandacht. In opleidingen,
informatiebrochures en in het arboconvenant wordt psychische overbelasting preventief aangepakt.
Arbobeleid / Periodiek Arbeids Gezondheidskundig Onderzoek (PAGO)
In het PAGO neemt de bedrijfsarts een psychomotorische test af en vullen de ambulancemedewerkers een
vragenlijst in. In de vragenlijst komen onder andere vragen over psychosociale arbeidsbelasting aan de
orde (bijvoorbeeld “Hebt u slaapproblemen”?). Als de bedrijfsarts constateert dat psychosociale
arbeidsbelasting een probleem vormt voor het functioneren van de medewerker wordt naar specialistische
hulp doorverwezen. SOVAM is momenteel bezig een landelijk uniform Periodieke
Arbeidsgezondheidskundige Monitor (PAM) in te voeren. Op dit moment lopen nog pilotprojecten, deze
zullen dit jaar afgesloten zijn en zal de PAM nog dit jaar (2007) ingevoerd worden. Het sectorfonds SOVAM
is ook in de afrondende fase een nieuw arboconvenant te sluiten.
Opleiding
De Stichting Opleidingen Scholing Ambulancehulpverlening (SOSA), een opleidingsinstituut dat door de
ambulancesector zelf wordt bestuurd en beheerd, leidt de drie voorkomende beroepsgroepen op binnen de
ambulancezorg. Dit zijn ambulanceverpleegkundige (AVP), ambulancechauffeur (ACH) en meldkamer
Ambulancezorg-Verpleegkundige (MKA-VP). In de eindtermen van de aangeboden basisopleidingen is
stressmanagement opgenomen. Doelstellingen zijn dat de cursist na de opleiding onder emotionele stress
kan werken, collega’s bij het hanteren van stress kan begeleiden en methodieken kan toepassen om stress
te hanteren. Tijdens de opleiding wordt één dag besteed aan psychosociale verschijnselen en gevolgen bij
ambulancemedewerkers. Hierbij wordt onder andere ingegaan op het herkennen van psychosociale
symptomen bij zichzelf en bij collega’s, situaties die psychosociale gevolgen zouden kunnen oproepen en
Geüniformeerde hulpverleners bij rampen: psychosociale gevolgen, preventie en nazorg. 28