Kader Primair 6 (2009-2010) - Avs

thema _ leiderschap in lage landen
doen, zodat de kinderen de kans krijgen om verantwoordelijkheid
te nemen terwijl ze gewend zijn direct hulp te
bieden. Dat is een onderwerp van gesprek.”
Nuttige verandering
Wanneer is een verandering nuttig? Tweede-Kamerlid
Jeroen Dijsselbloem (PvdA) leidde in 2007 de parlementaire
onderzoekscommissie over onderwijsvernieuwingen in het
voortgezet onderwijs. “Als je tegen problemen aanloopt,
bijvoorbeeld schoolverzuim of een teruglopend leerlingenaantal.
Maar je moet wel kijken naar de mate van het probleem
en je dan afvragen in hoeverre het nodig is om alles
overhoop te halen.”
Aanleiding van de grote onderwijsvernieuwingen in de
jaren negentig was de klacht van het hoger onderwijs
dat studenten niet zelfstandig kunnen werken. “De wens
om te veranderen is eigenlijk van boven naar beneden
gedruppeld. Het is goed om leerlingen voor te bereiden op
zelfstandig werken, maar je moet er niet vanuit gaan dat
ze het ook kunnen. In het basisonderwijs werken groep
1 en 2 nu soms al met weektaken! Neurowetenschapper
Eveline Crone heeft onderzocht dat zelfs pubers nog niet
goed op waarde kunnen schatten dat wat ze nu (niet) doen,
later problemen kan geven. Dat zelfstandig besef vergt veel
begeleiding.”
“In het primair onderwijs kun je in algemene zin de vraag
stellen: verwachten we niet te vroeg dingen van kinderen?
Mijn boodschap is dan ook: wees kritisch in het doorvoeren
van nieuwe vormen van leren. Kijk goed naar voor
welke leeftijd, maar ook voor welke vakken het geschikt
is. Scholen doen nu veel meer aan contextrijk leren: geen
platte sommetjes maar verhaaltjes. Dit pakt lang niet voor
alle leerlingen goed uit. Je hebt kinderen die niet zo talig
zijn, of zelfs dyslectisch. De automatisering van rekenen
en grammatica wordt alleen bereikt door het veel te oefenen.
Gebeurt dat niet, dan bouw je op de basisschool een
achterstand op die je jarenlang meesleurt. Als commissie
hebben we aanbevolen om minder snel en omvangrijk te
veranderen. Soms moet je dingen uitproberen, maar houd
wel in het achterhoofd dat die leerlingen maar één jaar in
die klas zitten.”
Impact
Die kritische benadering is terug te vinden in de werkwijze
van de Gertrudis en ’t Carillon. Veranderen is een
gewenningsproces volgens Anja Vernooij, directeur van
’t Carillon. En daarom moet het stapsgewijs gebeuren. “Ga
je stapje voor stapje, dan krijg je zekerheid en behoud je
de motivatie en draagkracht. Met een heel grote stap heb
je veel meer kans om in een gat te vallen.” “Leerkrachten
zijn al zo druk met lesgeven en daar komt dan nu ook nog
een veranderingstraject bij”, aldus Tienhooven van de Gertrudis.
“Wij hebben onlangs wat gas teruggenomen. Als je
leerkrachten gaat overbelasten, wordt iedere nieuwe stap
gezien als ‘weer iets erbij’. Dan is het ook lastiger om doelstellingen
van je verbetertraject te halen.”
‘g a j e s ta p j e vo o r s ta p j e , d a n
krijg je zekerheid en behoud je
motivatie en draagkracht’
Voor de leerlingen verandert er volgens Tienhooven niet
heel veel. De Utrechtse schoolleider noemt de overstap
naar Dalton juist een verduidelijking. “Van groep 1 tot en
met 8 werken we nu allemaal vanuit hetzelfde concept.”
Van Oers, bovenschools in Etten-Leur, is zich ervan bewust
dat met name de fusie een behoorlijke impact heeft op
de leerlingen, zeker die van De Troubadour, omdat zij
straks in een nieuw schoolgebouw zitten. “Naar de daadwerkelijke
fusiedatum toe hebben we diverse activiteiten
ontwikkeld, waar leerlingen bij elkaar op bezoek gaan. We
willen de leerlingen van De Troubadour straks ook aan
maatjes koppelen in de klas, die hen kunnen opvangen.
Datzelfde geldt trouwens ook voor de leerkrachten van De
Troubadour.”
Is het niet beter om samen een nieuwe start te maken en
de fusieschool bijvoorbeeld een nieuwe naam te geven?
“Dat is het kind met het badwater weggooien”, aldus Van
Oers. “’t Carillon heeft een goede naam en een goede reputatie
in de buurt. Het zou zonde zijn om daar vanaf te stappen
en weer opnieuw te moeten beginnen. Dat is te veel
veranderen.” _
Meer op het AVS-congres 2010!
Als u geïnteresseerd bent in deze thematiek kunt u op het AVS-congres ‘Leiderschap in Lage Landen’
op 19 maart aanstaande uit route 2 één of meerdere plenaire sessies en/of workshops volgen.
Route 2 is getiteld ‘Borging & reflectie’: Verander niet om te veranderen, maar kijk terug en leer van
het verleden. Zo kunnen we ontdekken wat behouden, geborgd moet worden. Maar ook waarvan we zo
spoedig mogelijk afscheid moeten nemen. Onder andere Thijs Homan, hoogleraar Change and Implementation,
spreekt in deze route. Meer informatie en inschrijven: www.avs.nl/congres2010
kader primair februari 2010
17