Private investeringen als redmiddel voor herstructurering van ... - Rboi

Bouwstenen uit de praktijk
50
Personele wisselingen
Een ander verschil met private partijen is dat publieke
organisaties vaker te maken hebben met personele wisselingen.
Dit zorgt voor discontinuïteit in het proces en
maakt het lastig voor private partijen om een persoonlijke
band op te bouwen met betrokken ambtenaren. Dit was
onder andere het geval bij herstructurering van De Enk
in Wijhe.
Onafhankelijke procesmanager
Een van de succesfactoren in de cases in Breda en Wijhe
was de aanwezigheid van een onafhankelijke procesmanager.
Hij kon begrip voor elkaars standpunten creëren,
weerstanden wegnemen en partijen op hun plaats zetten.
De kans op frustratie van het proces werd daarbij tot het
minimum beperkt, aangezien hij geen direct (financieel)
belang had bij de maatregelen (Hoekstra 2011).
Politieke dynamiek
De politiek kan een risico vormen bij investeringen in herstructurering,
omdat zij een bepaalde mate van discontinuïteit
laten zien (DHV 2007). Bij elke verkiezing is het
maar de vraag of de ingezette investeringsprojecten (onder
dezelfde voorwaarden) kunnen worden voortgezet.
Een andere raad kan immers andere (maatschappelijke)
prioriteiten hebben. Ook kan de nieuwe wethouder een
andere visie hebben op een herstructureringsproject dan
zijn voorganger. Dit heeft grote gevolgen voor de continuïteit
van het herstructureringstraject en draagt bij aan
een beperkt vertrouwen van private partijen in de overheid
(Krijgsman 2011). Het project in Sliedrecht illustreert
wat politieke besluitvorming met zich meebrengt. Doorgang
van de ontwikkeling hangt daar voor een belangrijk
deel af van de bijdrage van de gemeente, waarover de
gemeenteraad moet besluiten. In Wijhe is het proces
verlengd door veranderde politieke keuzes. Toen het
proces voor herstructurering van De Enk al liep, besloot
de gemeenteraad dat het beter was de herstructurering
in een breder kader te plaatsen. Er werd een dorpsvisie
opgesteld waar herstructurering van het bedrijventerrein
een onderdeel van was. Deze politieke interventie werkte
vertragend voor het herstructureringstraject.
5.6 Conclusies/bouwstenen
1. Op basis van de drie cases blijkt dat herstructurering
niet op gang komt zonder publieke investeringen.
In alle drie de voorbeelden gaat het om relatief zware
en dus dure ingrepen die samenhangen met revitalisering
en/of herprofilering (zie par. 2.2). Bedrijven kunnen
dergelijk omvangrijke investeringen niet dragen
of zijn daartoe niet bereid vanuit bedrijfseconomische
redenen, zeker als het gaat om investeringen in de
openbare ruimte.
2. Een investeringskapitaal dat voldoende is om voorinvesteringen
te doen is een belangrijke voorwaarde om
herstructureringsprojecten in beweging te krijgen,
zo blijkt uit het project in Wijhe en Sliedrecht.
3. Regionale of provinciale ontwikkelingsmaatschappijen
kunnen een belangrijke rol spelen in (voor)financiering
van herstructurering. De in de cases betrokken
regionale en provinciale ontwikkelingsmaatschappijen
zijn opgericht om het regionale of provinciale areaal
aan verouderde bedrijventerreinen te herstructureren.
Hiervoor hebben zij investeringskapitaal beschikbaar.
Het kapitaal is echter niet voldoende om de totale
herstructureringsopgave te volbrengen. De drie onderzochte
maatschappijen hebben gemiddeld minder
de 1/10 van het benodigde budget per m² dat nodig is
volgens de Taskforce (her)ontwikkeling bedrijventerreinen
(€ 3,5 per m² t.o.v. € 40 per m²).
4. Ondernemers zien de openbare ruimte als ‘core business’
van de gemeente. Zeker in het geval er sprake
is van achterstallig onderhoud is het – volgens de
ondernemers – aan de gemeente om te investeren
in de openbare ruimte.
5. Investeringen in de kwaliteit van de openbare ruimte
en aanpassing van de infrastructuur stimuleert bedrijven
te investeren in hun vastgoed en buitenruimte.
Het heeft immers meer zin om te investeren in de
kwaliteit van het bedrijfsgebouw als ook de openbare
ruimte er netjes bij ligt.
6. Het benutten van ‘natuurlijke’ momenten blijkt private
investeringen te stimuleren en herstructurering op
gang te brengen. Hierbij gaat het om momenten
dat gesprekken en onderhandelingen in een ander