Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting.pdf

statistische kennis en overige stereotypering
van etnische groepen (zie hoofdstuk 3).
De focal concerns-theorie, een veelgebruikte
theorie binnen het straftoemetingsonderzoek,
benadrukt dat etnisch gerelateerde verschillen
in de straftoemeting op kunnen treden omdat
stereotiepe beelden, wel of niet gebaseerd
op statistische informatie over bepaalde dadergroepen,
een rol spelen binnen de straftoemetingsbeslissing.
Verwacht wordt dat
stereotiepe attributies op grond van daderkenmerken
door rechters worden gebruikt om
de verwijtbaarheid en gevaarlijkheid van de
dader zo volledig mogelijk in te schatten. Uit
het huidige onderzoek blijkt dat het inderdaad
mogelijk is dat dergelijke processen een
rol spelen bij het nemen van beslissingen in
het strafproces, want ook al hebben rechters
kennis van veel sociale omstandigheden en
andere straftoemetingsfactoren, etnisch gerelateerde
verschillen in de straftoemeting blijven
bestaan. Deze verschillen staan op gespannen
voet met het gelijkheidsbeginsel en
het verbod op discriminatie. Binnen het huidige
onderzoek kan echter niet worden vastgesteld
of ‘ongemeten’ straftoemetingsfactoren
ten grondslag liggen aan de overgebleven
etnische verschillen en om preciezer vast te
stellen wat nu de oorzaak is van deze verschillen,
is toekomstig onderzoek van belang.
9.2 Aanbevelingen voor verder
onderzoek
Met deze studie is een grote stap vooruit
gezet op het gebied van Nederlands onderzoek
naar etnisch gerelateerde verschillen bij
de straftoemeting. Toch moeten de resultaten
van het huidige onderzoek met voorzichtigheid
worden geïnterpreteerd, omdat er sprake
is van een aantal beperkingen. We besteden
kort aandacht aan elk van deze tekortkomingen
en doen suggesties voor toekomstig
onderzoek.
Een eerste aanbeveling voor toekomstig onderzoek
is om nog meer straftoemetingsfactoren
erin te betrekken. Het betreft dan factoren
die ‘ongemeten’ waren in onderhavig onderzoek.
Hoewel we rekening hebben gehouden
met een breed scala aan overige straftoemetingsfactoren,
is het uiteraard onmogelijk in
1. Verschillen in resultaten tussen de gegevensbestanden kunnen worden verklaard door de populatie die centraal
stond, de overige straftoemetingsfactoren en hoe etnisch gerelateerde verschillen gemeten zijn. Zo staan in
het 2007 cohort alle veroordeelden in dat jaar centraal, gaat het RISc-bestand alleen over die daders waar een
RISc is afgenomen voorafgaand aan de strafzitting en werden binnen het Prison Project alleen daders geselecteerd
die minimaal drie weken in het Huis van Bewaring zaten. Aangezien de straftoemetingsvrijheid bij met
name deze laatste groep beperkt is – de meeste daders zullen een gevangenisstraf opgelegd krijgen – is het
minder goed mogelijk dat etnisch gerelateerde verschillen in die dadergroep optreden. Verder zou er minder
sprake kunnen zijn van etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting in het RISc-bestand en in het Prison
Project-bestand, omdat daar uitgebreider dan in het 2007 cohort rekening gehouden kon worden met sociale
omstandigheden van de dader. Tot slot kunnen in het 2007 cohort alleen eerstegeneratieallochtonen van autochtonen
worden onderscheiden, terwijl in de andere bestanden (ook) tweedegeneratieallochtonen van autochtonen
worden onderscheiden. In het 2007 cohort kunnen tweedegeneratieallochtonen niet worden onderscheiden,
waardoor ze als autochtoon in de analyse zijn meegerekend. Aangezien de verwachting is dat allochtonen
zwaarder worden gestraft, leidt dit tot een onderschatting van de gevonden verschillen.
100