Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting.pdf

Inleiding
rieën die gebaseerd zijn op culturele kenmerken,
zoals herkomst, taal en religie (Macionis,
Peper & Van der Leun, 2010). In de huidige
studie is de etniciteit van de daders vastgesteld
aan de hand van het geboorteland van
henzelf en/of van hun ouders. Hiermee sluiten
we aan bij de definitie van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS): ‘Iemand is allochtoon
als diegene óf ten minste één ouder
in het buitenland is geboren’ (Keij, 2000).
Wanneer iemand zelf in het buitenland is
geboren, wordt naar die persoon verwezen als
eerstegeneratieallochtoon en wanneer iemand
in Nederland is geboren, maar ten
minste één ouder is in het buitenland geboren,
wordt naar die persoon verwezen als
tweedegeneratieallochtoon.
1.2 Belang van het onderzoek
Onderzoek naar etnisch gerelateerde verschillen
in de straftoemeting is om meerdere redenen
van belang: vanwege het aantal straffen
dat wordt opgelegd en de bijbehorende
kosten, om inzicht te krijgen in de factoren die
van belang zijn bij de straftoemeting en omdat
etnisch gerelateerde verschillen in de
straftoemeting in strijd zouden kunnen zijn
met het gelijkheidsbeginsel en het verbod op
discriminatie.
In totaal werden in 2011 ongeveer 225.500
zaken door de politie geregistreerd bij het
Openbaar Ministerie (OM). Bijna de helft van
die zaken werd afgehandeld door het OM
zelf. Rechters deden 102.000 zaken af, waarbij
het in 90% een schuldigverklaring betrof. De
rechter legde in totaal 32.000 geldboetes,
34.000 taakstraffen en 33.000 vrijheidsstraffen
op (CBS, 2012). Momenteel komen de kosten
voor vervolging en berechting in Nederland
neer op bijna 1 miljard euro en aan de tenuitvoerlegging
van straffen wordt ongeveer
2,2 miljard euro uitgegeven (Nauta, Moolenaar
& Van Tulder, 2011).
Afhankelijk van de specifieke omstandigheden
van het delict en van de persoon van de dader
beschikt de rechter over een breed arsenaal
aan sanctiemogelijkheden. Zodoende
kan de straf worden afgestemd op de ernst
van het feit en de persoon van de dader. Bij
het toemeten van straffen is de rechter gebonden
aan de wet. Het Wetboek van Strafrecht
bevat strafmaxima per type delict. Wanneer
een verdachte niet tot levenslange
gevangenisstraf wordt veroordeeld, is 30 jaar
de maximumstraf die kan worden opgelegd.
Minimumstraffen zijn vastgesteld per type
straf. Zo is de minimumgevangenisstraf (voor
elk delict) 1 dag. Binnen de strafminima en
-maxima heeft de rechter een ruime discretio-
2006; Steffensmeier et al., 1998; Wheeler et al., 1982). Bushway en Piehl (2001) suggereren echter dat wanneer
er sprake is van een straftoemetingscontext met strikte richtlijnen de straftoemetingsbeslissing het beste gemodelleerd
kan worden als één beslissing. Maar aangezien dit niet kenmerkend is voor de Nederlandse context,
zien we in het huidige onderzoek de straftoemeting als een tweestapsproces. (NB Maatregelen worden in het
huidige onderzoek buiten beschouwing gelaten, omdat maatregelen geen straffen zijn.) In het huidige onderzoek
wordt aangenomen dat een gevangenisstraf een zwaardere straf is dan een taakstraf en geldboete, en dat ook
de duur van de straf een indicator van de strafzwaarte is (Van Wingerden, Moerings & Van Wilsem, 2011; zie ook
Van Wingerden & Van Wilsem, 2014).
13