Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting.pdf

worden gemanipuleerd: de etniciteit van de
verdachte. Een voordeel van dergelijk onderzoek
is dat soortgelijke zaken met elkaar vergeleken
worden.
Een vierde aanbeveling voor toekomstig onderzoek
is om etniciteit eventueel (ook) op
een andere manier te operationaliseren. In
deze studie is de etniciteit van de daders
vastgesteld aan de hand van het geboorteland
van henzelf en/of van hun ouders. Het
geboorteland omvat echter zeker niet het
hele concept wat veelal onder etniciteit wordt
verstaan. Etniciteit kent immers vooral ook
een culturele component, waarbij het erom
gaat dat een groep mensen dezelfde normen
en waarden, gebruiken en taal delen. Hoewel
deze culturele component een rol zou kunnen
spelen bij de straftoemetingsbeslissing van de
rechter, is het om praktische redenen buiten
het bereik van dit onderzoek gevallen. Toekomstig
onderzoek naar etnisch gerelateerde
verschillen in de straftoemeting doet er goed
aan om het culturele aspect van etniciteit wel
in de studie te betrekken. Met kwalitatieve
onderzoeksmethoden kan dat culturele aspect
beter tot zijn recht komen (zie bijvoorbeeld
ook Wiersinga, 2002).
Een vijfde aanbeveling is dat bij de rechterlijke
beslissing niet alleen patronen in de
onvoorwaardelijke gevangenisstraf worden
bestudeerd – waarop in de huidige studie wel
is gefocust – maar dat ook alternatieve strafsoorten
daarin worden betrokken, zoals voorwaardelijke
gevangenisstraf, taakstraf (voorwaardelijk
en onvoorwaardelijk) of boete.
De praktijk van Nederlandse straftoemeting is
er namelijk één waarbij deze verschillende
strafsoorten kunnen worden opgelegd en ook
in combinatie met elkaar. Dat laatste vindt in
de praktijk ook veel plaats (Kalidien & De
Heer-de Lange, 2013). In deze context is het
mogelijk dat er tussen de genoemde strafopties
een ‘uitruil’ plaatsvindt. Zo bleek uit recent
onderzoek onder verdachten waarbij een
RISc-rapportage was opgesteld (Van Wingerden
& Van Wilsem, 2014) dat onder een aantal
groepen die vaker de onvoorwaardelijke
gevangenisstraf kregen opgelegd, er juist
minder vaak sprake was een taakstraf. Dit
gold bijvoorbeeld ook voor eerstegeneratieallochtonen.
Om de reikwijdte van deze ‘uitruil’-bevinding
nader vast te stellen, moet
toekomstig onderzoek zich richten op andere
populaties, zoals tweedegeneratieallochtonen
en verdachten die buiten de RISc-populatie
vallen. Daarnaast verdient het aanbeveling om
de onderliggende motivering voor dergelijke
strafopleggingskeuzes nader te beschouwen.
Liggen er voor sommige allochtonen bijvoorbeeld
taalbeperkingen aan ten grondslag,
waardoor deze daders de taakstraf niet adequaat
kunnen uitvoeren – zodat in een dergelijk
geval sneller naar gevangenisstraf wordt
teruggegrepen Of ontbreekt bijvoorbeeld
een vaste verblijfplaats, die de mogelijkheden
voor straffen met bijzondere voorwaarden kan
beperken – en dus eerder tot een onvoorwaardelijke
gevangenisstraf leidt Mogelijk
vormen dergelijke praktische overwegingen,
102