Etnisch gerelateerde verschillen in de straftoemeting.pdf

Straftoemetingstheorieën en het Nederlandse straftoemetingskader
houdt uitsluitend rekening met de etniciteit,
het geslacht, de leeftijd, het inkomen en de
sociale klasse van de dader. De ernst van het
delict, het criminele verleden van de dader en
slachtofferkenmerken blijven in deze theorie
buiten beschouwing, terwijl deze factoren de
straftoemeting wel degelijk blijken te beïnvloeden.
Ook de theorie van de organisatorische aspecten
kenmerkt zich door eenzijdigheid.
Deze theorie richt zich uitsluitend op strafprocesrechtelijke
omstandigheden, zoals het
arrondissement waarin de zaak voorkomt,
maar vergeet daarbij rekening te houden met
dader- en slachtofferkenmerken en de omstandigheden
waaronder het delict heeft
plaatsgevonden.
Om aan de zwakke theoretische onderbouwing
en eenzijdigheid van onderzoek naar
straftoemeting een eind te maken, ontwikkelden
Steffensmeier samen met anderen in de
jaren negentig van de vorige eeuw de focal
concerns theory of sentencing (Crow, 2005;
Steffensmeier & Demuth, 2001; Steffensmeier,
Kramer & Streifel, 1993; Steffensmeier, Ulmer
& Kramer, 1998). Bij de focal concerns-theorie
(te vertalen als ‘hoofdaandachtspuntentheorie’)
staat de rechter die een verdachte een
straf moet toemeten centraal. De focal concerns-theorie
is daarmee de eerste echte
straftoemetingstheorie. Dit theoretisch framework
integreert verschillende theorieën, onder
andere interactionele benaderingen over
delinquent gedrag, organisatietheorieën,
theorieën van onzekerheidsvermijding en
attributie en ideeën over dreiging, zowel
cultureel als economisch, van etnische minderheidsgroepen
(Lin, Grattet & Petersilia,
2010). Ook wordt er binnen de focal concerns-theorie
rekening gehouden met de
verschillende strafdoelen.
Volgens de focal concerns-theorie houdt de
rechter bij de straftoemeting rekening met de
kans op recidive van de verdachte en met het
gevaar dat de verdachte vormt voor de maatschappij.
Rechters beschikken echter in het
dossier niet over alle gegevens die de kans op
recidive en het gevaar voor de maatschappij
exact weergeven. De focal concerns-theorie
gaat over de wijze waarop de rechter omgaat
met dit gebrek aan informatie en borduurt
voort op de bounded rationality-uncertainty
avoidance-theorie van Albonetti (Albonetti,
1991; Crow, 2005). Als rechters beslissingen
moeten maken, wanneer niet alle relevantie
informatie beschikbaar is, ontwikkelen zij
volgens Albonetti patterned responses op
basis van de ernst van het delict en het criminele
verleden van de dader, aangevuld met
stereotiepe beelden van het ras/etniciteit, het
geslacht, de leeftijd en de sociale klasse van
de dader. Tevens borduurt de theorie voort op
de expectation states approach van Unnever
en Hembroff (Crow, 2005; Unnever & Hembroff,
1988). Op basis van demografische
kenmerken, zoals ras, etniciteit, geslacht,
leeftijd, sociale klasse en aantrekkelijkheid van
de dader worden hem bepaalde eigenschappen
toegedicht. Dit gebeurt door stereotype-
21